Vailam Cung In Sawmnak Aw

Baibal caang thim: Cun Jesuh cu a thawh i, “Jesuh Siangpahrang in na rat tikah ka philh te hlah,” tiah a ti. Cun Jesuh nih cun, “Mah hihi kan chimh: nihin ah Paradis ah keimah sinah na um lai,” a ti. Luka 23:42-43.

Bawi Jesuh vailam tahnak[1] ahhin hrilhfiah tialtu hna nih biapi ngai in an chimmi ah thil pakhat cu Jesuh nih vailam tahnak a in hi fimkhur te in a in i a thih tiang fim hringte in a fah a tuar kha a si. Vailam cung ah nehsawhnak bia phunphun a in rih, cu bu cun an caah ngaihthiam hal piaknak thla a cam ( 23:34 ). Vailam cung i aa thlai ko lioah vancung pennak chung kal ding ah hawi a sawm rih. Pathian dawtnak hi a thuk in a sang hrinhran ko!

Bawi Jesuh nih Paradis[2] timi bia a hman. Bawi Jesuh he i dinh ti hi kan i tinhmi, a donghnak i kan phanh te cio dingmi a si. Tuu pakhat te hmanh tlau lai a siang lo mi Pathian a sinak kha paradis dum i len a sawmnak nih a langh ter.[3] Jesuh nih zeitik caan paoh ah amah a fuhmi hna caah khamhnak a peknak hna hmanthlak dawh tuk a si. “Nihin” timi belte hi kanmah lei kap in fakpi in kan ruah awk a si ve. Thaizing ah, ka thih lai ah ka lung ka thleng te lai, ngaihchihnak he Jesuh ka fuh te lai ti hi a dik lomi ruahnak a si.

Misual an thlai ve mi pakhat nih “ka philh te hlah” timi biafang a hman tik ahhin kan hnathlam ah a hung thangmi aw cu Josef nih a rak chim vemi te kha a si (Gen. 40:14). Hannah zong nih thlacamnak in a lungthin a rak bungh lio ah “ka hngal ko sawh”[4] (1 Sam. 1:11 ) ti in Pathian a rak nawl. Bawi Jesuh nih riantuan hram a thok lio i Nazareth khua i Isaiah cazual a rel mi ah “hremmi hna luatter ding ah” ( 4:18 ) a timi kha vailam cung tiang in a tuah rih kha kan hmuh khawh.[5] Bawi Jesuh velngeihnak chung ahhin cun aho paoh i tlum khawh a si. Amah lei kap cun a caan a tlai ti a um lo.


Biahalnak:

01. Paradis ti sullam cu zeidah a si? Vawlei cung bantukin hmunhma a ngeimi ah maw kan ruah ve hnga?

02. ‘Nihin’ timi hi khrihfa dirhmun in zeitluk biapi in dah kan i nunpi?

03. ‘Ka philh hlah’ timi lungput nih zeidah a hal?

04. Fimhring tein thil kan ton a herh zia hi tam deuh in ceihmai ve hnik.

[1]Vailam tah a fah bik nak cu, a faak tuk hringhran nain kha fahnak nih khan a that kho deuh hna lo. Zarh khat hna cu ticun an i thlai i an thih lai ah khan cun a hruh bak in an hrut cang ti a si.

[2]Paradis hi Persia holh pardes in a ra mi a si i a sullam cu “nuamhnak hmun” asiloah “pangpar dum” asiloah “siangpahrang dum” tinak a si. Atu lio caan le hmailei caan tiang i lawmhnak tling kong chim tik ah hi paradis hi hman a si. Genesis 2:8 i hmanmi ‘dum’ khi paradis timi biafang hmanmi he aa khat. Easton ’s Bible Dictionary ah zoh. e-Sword chung in lakmi a si. Barclay nih cun fiang deuh in paradis hmanthlak cu a langhter. Persia siangpahrang nih khan a mi pakhat khat kha lomhnak pek a duh tik ah kha paradis dum ah khan a chawhpi ti a si. William Barclay, The Daily Study Bible: The Gospel of Luke, 287.

[3]The Abingdon Bible Commentary,1058 ah zoh.

[4]Lai Baibal Thiang ah cun “na ka hmuh piak” ti in a hman. Nehemiah, Jeremiah, Job, le Salm catialtu zong nih hi biafang hi an rak hman cio ve (Neh. 5:19 ; 13:31 ; Jer. 15:15 ; Job 14:13 ; Salm 25:7; 106:4).

[5]The New Interpreter’s Bible in Twelve Volumes: The Gospel of Luke and the Gospel of John, 458-459.

Bawipa Zanriah

Baibal caangthim: An nih cu a thawh hna i, “Sifah ka in hlan ah hin hi Lanhtak rawl nannih he ei ti hi ka duh hringhran. Zeicahtiah Pathian Pennak chungah hi rawl hi a sullam taktak langhter a si hlan paoh cu ka ei ti lai lo,” tiah a ti. Luka 22:15-16

Bawi Jesuh nih Lanhtak rawl[1] kha Bawipa zanriah ah a kan ser piak tiah Luka nih cun a tial. Bawipa Zanriah hi zalonnak tling kan hmuh naklai biakamnak he hngetchih in tuahmi zanriah a si. Jesuh Khrih cu ka khamhtu a si tiah a zum i tipilnak a ing cangmi nih Pathian sin i biakamnak kan tharchuahnak ah hmanmi zanriah sunglawi a si.[2] Jesuh nih kan khimnak le kan damnak ding caah a pum a kan cheu piaknak le ngaihthiamnak kan hmuh khawh naklai a thisen in biahrennak kan caah a tuahmi a si. Bawipa Zanriah kong ahhin zumhning le hmanning a phunphun a um. Changreu le mitsurhang kha thlacam dih hnu cun titsa le thisen taktak ah aa thleng tiah a zum i cuticun a hmangmi zong um a si i, changreu le mitsurhang chung ah Bawi Jesuh cu thlarau in a um ti in a zummi zong um a si. Changreu cu a pum can-ai a si i mitsurhang cu a thi can-ai a si tiah amah philhlonak le ruahnolhnak ah a hmangmi zong um a si. A zei a si hmanh ah Bawipa Zanriah cu Bawipa Jesuh nih a zultu hna he a hmanungbik zanriah an ei i rovuihbia a kan chimhmi a si. Pathian Pennak chung i amah he kan thutti hlan tiang hi zanriah hi kan sin ah a ei ti ding khi a si lo.

Chang cu amah a pum a si. Hrai cu a tuarinnak hmelchunhnak a si i mitsurhang nih a thi in biakamnak a sernak kha a langhter. Biakamnak thisen ti zong in kan ti khawh ve ko hnga (cf. Ex. 24:8; 1 Pet. 1:2). Jeremiah bia a simi “Israelmi hna le Judah mi hna he biakamnak thar ka ser lai ni cu a ra lio, tiah Bawipa nih a ti,” timi bia hoi hna hi hnathlam ah an hung thang (Jer. 31:31 le 33 zong hi rel chih). Hebru catial tu zong nih Jesuh nih a thisen in biakamnak thar a sernak kong a kan chimh (cf. Heb. 8:6-13; 9:13 -14, 18-22).[3]

Ngaihchiat awk bik a simi cu a hmanung bik zanriah an dum ah khan, kha cabuai ahkhan a rawitu kha a um ve ko. Atu zong ahhin Bawipa zanriah cabuai ahhin Bawipa a rawitu um zungzal a si thiamthiam ko. Cucu zeitindah a si ti ahcun a inn chung vial i na caah zumh awktlak in ka um lai ti in bia kan i kam i a leng kan chuah cangka i kanmah duhning tu i kan um theu hi a si, kannih zong hi amah leitu kan si ve ko. Bawipa zanriah kan hman tikah hihi fakpi in kan ruah awk a si.[4] Chang kan ei tik ah manna changreu sining hoi hna kan ruah chih i midang caah nunnak chang cheutu si kha kan thlacamnak a si awk tu a si i, mitsurhang kan din tik ah amah thisen cu kan thisen chung ah kan luanter ve i biakamnak fehternak ah kan hman awk a si.



Biahalnak:

01. Ziah tipil a ing ciami lawng Bawipa Zanriah hi hmanter a si?

02. Zeiruang ah dah Bawipa Zanriah kan hman?

03. Zeitindah thla kan cam awk a si? Biakamnak maw kan tuah lai?

04. Changreu le mitsurhang nih zeitluk in dah kan nun a thlen khawh?

05. Aho tal Bawipa Zanriah hman awkah aa thlakmi kan um hnga maw?

[1]Thilnu phulhlo chang puai ti hoi hna in a um ve i Ex. 29:2; Lev. 2:4; le Nam. 6:19 hna hi rel chih ah a tha.

[2]Baptist nih kan hmanning kha ka hun langhter mi a si. Tipil a ing rih lo mi cu Bawipa Zanriah ei kan sawm hna lo.

[3]The New Interpreter’s Bible in Twelve Volumes: The Gospel of Luke and the Gospel of John, 420 ah zoh. Khrihfa hmasa hna an hman ning (Lam. 2:46 ) ah buainak tlawmpal a rak chuak bal i Paul nih a rak cawnpiak hna (cf. 1 Kor. 11:17 -22)

[4]David Van Bik, Luka Thawngtha Fianternak: Uk Hnihnak, 121.

Isak chuah ni

Isak chuah ni

Remembrance Days Part VII

By Victor Biak Lian

Bawm ram kong kan chim poh ahhin ka lung ah a vun chuakmi hna minung pahnih an um. Cu hna an kong hi a hohmanh nih chim le rel a um tuk lo. Pakhatnak ah Pu Thawng Sai (So Pum) a si. Amah kong hi tam cu ka thei lo nain, an ka chimh ning ah MNF ahhin ralkap a rak tuan. Chin Revolution hi tuah dingin timhtuahnak hna a rak ngei mi a si an ti. A hnu ahcun MNF nih an thah tiah ka theih i a si le si lo cu fiangin ka thei lo. Sihmanhsehlaw, hi ka zawn ah ka chim duhmi cu Bawm ram ka um lio ah an mah Bawm pawl nih an ka chimhmi cu, hi pa nih a rak cawnpiakmi hna le a rak chimh tawn mi hna unau khat kan sinak le ram caah riantuan a herhnak hna kha a si. Unau chuakkhat kan sinak pawl kong hi fakpi in Bawm hna lakah a rak chim. "Chan karlak ah kan nau e tuk lo maw kan Laimi" ti mi hla hi a rak cawnpiak hna i nungak tlangval nih cun kan rak thiam dih an ti. Ka um lio zong ahcun ka pu pa pakhat nih cu hla cu a ka sak piak. A ho nih theih loin kan ram caah hi bantuk pumpekin rian a rak tuan mi hna le nunnak a rak pe mi hna kan Laimi lakah kan theih lomi an tam pi lai.

Pahnihnak ahcun, Saya Van Hmung a si. Amah hi 1988 in Mizoram ah a rak kal. A kal hnawhchan hi a tawinakin chim ahcun kan Laimi phun hawi Bawm hna sin ah missionary zong tuanpah, ca zong chimh pah cun CNF Hqrs. zong ka si khawh tawkin ka bawmh hna lai tiin Parva khua (Mizoram, Burma, Bangladesh tri-junction) ah lahkhah loin saya a tuan. Cu hmun ahcun ca a chimh hna pin ah Sianginn zong a sak piak hna. Kum 5 a rauh hnu ah an sianginn cu tanghra awnnak ah a min a that caah cozah nih an lak (cohlan) hna i amah kha principal rian an tuanter beh. Cuka hmun cu CNF pawl kan kal kan umnak lampi a si tikah amah pal lo le hmuhta locun a si kho lo. Amah sin ah kan riak, a ngeihmi chuncaw a kan pek. A fawinakin chim ahcun amah sin a chuak lut lote kan um lo. Bawm kan unau pawl nihcun Pu Van an ti i an thlaihchan taktak. Ca a chimh hna lawng a si lo, miphun dawtnak le ram tanhduhnak thinlung a si ah Pathian lei in a si ah a sikhawh chung a cawn piak hna i a bawmh hna. Cupin ah si le ai in a zohkhenh pah rih fawn hna.

A hnu ahcun kan mah CNF ruang thotho ah Assam rifle nih 1995 kum ah Pu Sang Hlun le a nau le pahnih Kung Ling le Thawng Mang he an tlaih hna i a dang cu an thah hna nain anih tu cu Pathian nih a nunnak a zuah. A sinain 1996 ah Black Cat timi India ralkap commando nih an tlaih than i Helicopter in Saiha ah an kuat i thong an thlak. Cun Saiha Thong cun kawlram ramri ah an kuat (deportation an tuah kan ti lai cu). An tlaihnak le an hremnak a sullam hi CNF le Naga NSCN pawl hriamnam an phurhnak ah na bawmh hna ti in an puhmi a si. Hi ahhin a sianghngakchia pa nih ralkap camp ah an chiah lio kha a hmuh manh caah khuami kha a chimh hna. Khuami nih cun VCP ho in an va nawl hna i cu ruang ahcun thah ngam loin a kuat tuin an kuatnak cu a si.

Kawlram a kiar ahcun a nunnak caah tih a nun ruangah New Delhi tu ah a rak ra i United Nation High Commission for Refuge (UNHCR) ah ralzaam sinak (legal protection) a lak. UNHCR nih a kong cu an zoh lengmang tikah India ram ah a nunnak a him lo an ti i, third countries ah asylum an hal piak. Voikhat te ah ram ramthum (Switzerland, Sweden le USA) nih asylum an pek. A sinain Sweden ram nih a hmasabik asylum kha an pek caah Sweden ram tu ah kal kha aa thim. A tu cu Sweden ram Uppsala khua ah a um.

Pu Van Hmung hi Hakha khuami a si i Mandalay University in B.Sc (Hons) a awngmi a si. Kawl cozah a dohnak hi a sau cang. Kawlram aalan (Flag) hi a zeitik hmanh ah a lu a khun duh lo. Cu ruang ahcun sianginn saya rian a tuannak in cozah nih an phuah. Kawlram ah SAT tiang a rak tuan. Cu pah cun Agriculture and livestock project ahkhin lecturerer a tuan pah. Mino hna nih ram le miphun dawtnak thinlung an ngeih khawhnak hnga Saya rian a tuan lio tein a au lengmang cangmi a rak si.

1992 July thla a hung phan. Ei pah eilo pah cun kan umnak a sau pah cang. Training zong cu a dih cang. Ralkap pawl zong an mah le tuanvo an chiahnak hna hmn ah an kal pah thluahmah cang hna. Kachin ram in a rak zuangmi kan hawi le Naga ram ah a tangmi hna zong an rak tum thluahmah i Manipur an phan ti kan theih. An nih tu cu motor in si loin an ke in an rak tum. Champhai refugee camp i a um mi hna kan ralkap pawl zong an rian tuannak ah tlam a tling ngai. Champhai nih hin CNF nih a herhmi phaisa vialte hi a kawl. A sinain, a za ti cu a um lo. Kan mipi chungin micheu khat cu, “nan phaisa kholh a tam tuk, cuti cun ti uh, khati khan ti uh” tiah a phunzai pah zong an um. Hi tiang ahhin ralkap lakah buainak zeihmanh a um lo. Kan idaw hna i, pakhat le pakhat kan i upat hna. Pengkhat le pengkhat ti in i entaunak a um lo. Unau bantuk in kan um dih..

Kachin ram kan chuah koko ahhin kan hawile pathum, Andrew Ngun Cung Lian, (Bloomington University, Indiana) le Pu BenJamin Turing (General Secy. of CNF) le a dang pakhat hna cu Arakan Liberation Party (ALP) sin, Teknaf pawng rilikam ah training an rak la ve.. An mah an intuarnak vialte hi kan mah tluk tein an tuar ve. A caan caan ahcun kanmah Kachin ram a kalmi hna nak hmanh in an tuar deuh caan tampi a um. Cu ve bantuk in tleicia Col. Tlung Luai (Chief of Staff, CNA) hruainakin a tu Bangladesh ramri i CNF Hqrs. cu an rak tlak. Minung 70 tluk nih an rak kal hnawh. Hi zong ahhin a thi mi an um len rih. A zawfakmi hna le rawltam tihal in an umnak pawl vialte hna hi chim ahcun a tamtuk lai caah kan chim ti lai lo. Kanmah Kachin ram a kalmi hna nak hmanh in fak deuhpi in an rak tuar. A cheu cu kawl ralkap nih an tlaih hna i an thah behmi hna zong an um. An mah thawngin CNF Hqrs. cu a dir kho i nihin ni tiang CNF cawlcanghnak a biapi bikmi hmun ah an ser khawh. Khumi kan Lai hawi hna sin ah biatak tein rian an tuan khawh caah a tu CNA ralkap ahhin Khumi an tam ngaingai. Cupin ah miphun caah an mipi an tan ning pawl kha an chim tikah fak hna loin ka um kho hrimhrim lo.

Champhai (Pisgah) zong cu Supply kha a bikin an rian a si caah phaisa an kawlnak ah siseh cun a caan caan ah khuachung operation an tuahnak vialte kha siseh zohtik ah CNF cawlcanghnak pi kha a rak tha hringhran. Champhai Refugee camp ahhin voi 3 tluk attacked an tuah hna. An tlaih hna i a cheu cu kawlram thong ah an kuat hna i an hrem hna nakin thong chung ah a thi mi zong an um. A cheu cu an hruai lio hna ah an tli i hmuahchih in meithal in an kah hna nain an khen hna lo caah a luat than zong an um . Hi pawl kong an chim mi kan theih than tikah tuk a sum. Kanmah bantuk in kawlram chung ah dothlennak a tuahmi hna kawl an si ah tlangcungmi kan si ah pehthlaihnak (alliance) an tuah khawhdih hna pin ah ramdang he pehtlaihnak tiang kha fakpi in tuanvo ngei hna nih an i zuam khawh caah tlam a tling ngaingai.

Kawl ralkap nih an tlaihmi hna, cun an kah i a thi mi hna, cun India ralkap kutin a thi mi hna, cun thongtlak nakin hrem a tuarmi hna ect… tial ding a tampi rih lai. A dangdang cawlcanghnak cu kan chim cawk lai lo. Kan tial cawk fawn lai lo. Tial lengmang zong ah dongh a thei lai lo i chim lengmang zong ah a dih kho lai lo. Hi dothlennak ruang ah a thi mi kan hawi le vialte sihnaseh, an chungkhar vialte lungkuainak, tahnak le aihramnak, cun a kan bawmtu mipi hna hrimhrim, an kan tanh ruangah le an kan bawmh ruangah tlaih le khih a tongmi le hremnak a tuarmi vialte, chawva le ngaihchia, ruahnak le thazaang in a kan tanpi tu vialte ect… hi zawn zong hi a tamtuk caah kan chim cawk lai lo. Kum 11 a si cang. Minung 50 renglo nih an nunnak an pek cang. Nu le fa, pa le fa an i then. Chungkhar an tling ti lo. An kal takmi chungkhar hna nih an intuar hlei ah an chungkhar hna cu mi nih an lengkai ti hna lo. An tih cang hna. Mi nih an pal ti hna lo cangcun an li a leng i, a luancia caan kha an ruat. A sinain lunglennak le mitli dah ti lo cu an caah zei san a tlai lo.

Hitihin an ceihmi ka theih hoi. Dollar in lahkhah a ei mi cu first class tiah an ti hna an ti. Cucu ramdang i a um mi hna an si lai dah. Mizoram ah Saya a tuan mi hna hi second class an ti hna i, CNA ralkap cu third class hrawng ah an chiah hna an ti. A si ko lai. Thiltha lawngte hi a chuah thiamlo bantukin thiltha lo, zeimaw palh sualnak tete zong cu a um pah theu tikah mipi thangchiatnak an huahmi zong a um. Cu tikah a cheukhat cu nu pa hna nih “ka fa, ramdang ah na hawi le cu an kal dih cang i inn lei ah phaisa heh tiah an kuat hna. Rak chuak law, na nu le na pa tal kan thih hlan na kan cawm lo ahcun, a ho nih cun dah a kan zoh khenh hnga” an ti. A si taktak ko. Ramdang kal chungkhar hna cu inn lei ah phaisa an kuat khawh caah, an nu le an pa, an far an nau le pawl cu an i nuam ko lai. Nu le pa hna nih mi an hngar khi zeitlukin dah a va fah hnga? A kal kho ve lo cu maw an si kun hnga? A si lo ah ramdang an kal khawh ve lo caah maw, ramtang ah an kal? Christmas caan cu “family gathering” tiah mirang nih an ti. A sinain, chungkhar a tlinglo mi hna caahcun ngaihchiatnak le lilennak tu a si ai. Mitthli he Christmas cu an hmang. An nih caahcun “Blue Christmas” tu a si. Ka ruat than ton. Fak tukin ka ruah ton caah ka hnak in a fak. A sinain aphi ka ngei lo. Cucaah hi ca te hin ka hawi le vialte upatnak ka pek hna i anmah philhlonak caah ti in ka tialmi a si.

Hmaizarh ka hun thlah dingmi hi a donghnakbik a si cang lai caah pello tein rel khawh rak izuam cio te uh.
Hi tuanbia hi thisen le nunnak tampi dihin tialmi a si caah relphu taktak a si.
Careltu zapi damte cio in,
Vanthabiak pa
Ottawa.

Remembrance Days Part V

Naga Hills I

By Victor Biak Lian

Lim (Python) nih lamtan cu a chia tiah Kachin pa nih a ka chimh. Cucu kei nih superstitious a si tiah ka hei ruah men ko. Naga hill kai than dingah May thla ni 20, 1991 in kan ithawh. Naga ram ah rawl a har caah tiin facang phurh 150 (phurhkhat ah tin khat tluk khi a si) kan i phurh. Boat (10) in Dagum camp cun kan ithawh i chunhlan ah Tanaing tiva le Chindwin aa tonnak kan phan. Cuka cun Tisa timi khua ah kan lan. Cuka kan kal pah ahcun Lim nganpi nih lam cu a kan tan. Lam a vun tan dihkhin kal ti loin lamkam ah aa khang. Cucu, kanmah sin in a tlung ve mi hna Kuki National Army (KNA) ralkap an chief of Staff pa Thang Khu Lun nih carbine meithal in thi lak a kah i cu Lim sa cu zanlei ah meh ah an ei. Kei cu Lim sa ka ei lo caah a tongh zong ka tong duh lo. Ka lungthli tein Kachin pa biachim mi kha ka ruat. A sinain a chim tu cu zeihmanh ka chim lem lo. Pathian zum mi pei kan si cu ka ti i Pathian sin tu ah kan kal hnga dingmi kan lamthluanpi cu ka ap. Cu zaan ahcun Kuki an ralkap bawipa nihcun a ka auh i, "Victor, Naga pawl hi kawl ralkap pawl nakin ralrin deuh an hau. Cu a si caah cun zaangfahnak tein kan riahnak hi a lai ah kan chia law, sentry tha tein a hnu he a hmai he a siar he na chiah dih ah a tha lai" tiah a ka ti. A zeicaah dah cu bia a chim hnga ti kha fakpi in ka tuak lem lo. Cu tlawmpal ahcun National Socialist Council of Nagaland (NSCN, Kap Lang) Major pa le Leiutenant pa an ra i an rak kan dawn. Bia kan iruah hna i an ti khawh tawkte khin rawl zong cu an kan dangh. Cun kan kalnak hnga ding lam kong kan iceih hna i an tin. (Hika hi NSCN Bn. 1 area a si caah an Major pa cu Bn. 1 Commander a si i, Leiutenant cu adjutant a si).

Thaizing zinglei sumilam 9:00 in aa thawh ding kan si. Kan kalnak hnga ding lam cu an kan chimh ahhin kan thilrit hecun kan zenh nawn ko. Cu zan ahcun KNA ralbawi pa cu zan khuadei aa hngilh lo. KNA pawl hi Kachin ram ah kanmah CNA he training a la ve mi an si i hmunkhat te ah kan tlungti hna. An zapi ah minung (11) an si. Hi hna hehin ifonh ding kha biatak tein rak iruahnak a um nain, anmah tein dir kha an duh peng ve caah an party min ah Kuki National Organization an iti i an ralkap min ah Kuki National Army tiah an iti. Khua khua (5) ah kan thil phor dingin minung an kan cah piak. Nu he Pa he Ngakchia he tilo minung (70) cu nikhat lam kal chung kan facang phorh piak dingin NSCN ralkap pawl nih an fial hna. Cu hna lak ahcun biar aa keih i fei kha thiangthunh ah hmangin angkilo in a um mi minung (10) tluk an itel. An sam hi a phunphun in an imet i a cheu sam meh cu va chuangtur lu bantuk hna khi ka lawhter. Ka ruahmi cu a tu chan ah, hi bantukin a um mi kan miphun an um ve rih ko hi ta tiah ka ruat. Naga ram hi tlang a san pe (6000) in (9000) karlak deuh ah a um mi a si caah an fingtlang pawl hi an sang ngaingai. An lam hi a tlang zulh bakin an sial caah kalnak le umnak cu a har ngai. Khua hi tlangbo a sannak bik zawn ahkhin an tlak hna i tlangbo kip ahcun khua cu an lang dih. Thingkung a um lo caah an tlang hna cu an kawng ngaingai. An ram cu a chia ngai ko. Kan kalnak lamthluan ahhin bahra an cawhnak khi kan hei hmuhpah thluahmah. A zankhatnak ah khua pakhat ah kan riak. Cu kan riah nak khua i kan tlunnak Inn cu a sau ah ka lam in lam-20 tluk a si lai dah. Inn (20) hrawng umnak khua a si nain khuachung ah minung pakhat hmanh an um lo. Cu zaan ahcun kan thil phor pawl cu rawl chuan-awk facang ka pek hnai i an ilawmh tuk ahhin an ha an khup kho lo. Facang hi sau nawn rak ei ti hna hlah seh law ka lawhter. Cuka hmun cun kan thil phor pawl an kiar dih caah a dang khua khuathum ah thil phor ding minung kan cah than hna i, cu hna nihcun NSCN General Hqrs. tiang an kan thlah. Ni 4 kan kal hnu, a ni 5 nak May 25, 1991 ni ah NSCN General Hqrs. kan phan. NSCN General Hqrs. ahhin CNF Chairman Pu No Than Kap, Vice Chairman Pu Sang Hlun le General Secretary Henry Val Thang hna nih an rak kan don. Biaruahnak le thazaang peknak bia hna tlamtling tein kan iruah hna hnu ah cuka hmun cun an kan kiar tak.

Hika hmun ahhin ka philh khawh lomi thil pakhat a um. NSCN Hqrs. hi rawl a har caah thathi in rawl an rak ei lonak can a sau cang. An minung pawl hi an paw a tam ngaingai hna. Cuka ahcun ralkap tuan dingah Dimapur, Mukukcawng lei in tlangval (14) kha kan riahnak pawngah an riak ve. An puan tha le an angki tha tha khan facang rak kan thleng uh tiah an kan nawl. Voikhat cu minung pali an ra i kan rawl chuannak ah an khuk an ibil i mirang holhin rawl kan pe ve uh tiah an kan hal. Cuti a biak in biak cu a mak ka ti tuk caah ka thawhter hna i minung (14) caah facang pound (14) ka pek hna. Facang ka pekmi hna cu an inuamh tukah an tap. An puan le an angki zong cu kan la lo. Kan facang mu thim mi tiangkhin an char. Cu facang an kan hal cu an training saya te nih an hmuh hna caah fungin an tuk hna. An training saya pa sin ah, hi hna hi facang an kan hal lo. Kanmah nih kan pekmi hna tu a si ka ti i, cu hnucun an facang cu an chuan. Tlangval pachuakthiam lawngte an si caah dangkhat cun kanmah thirual ca cawng lio an si ve cah zongah a si men lai kan lung chungin theihthiamnak le zaangfahnak kan ngeih ngai hna. Kan nih zong cu, cuka hmun kan phakin nikhat ah voikhat lawng rawlei dingin nawl chuah a si. Cu hnu zarhkhat ahcun section pakhat nih nikhat ah pound 3 lawng, cun pound 2 ah, cuti cun duhsah tein a zor thluahmah i, ni 25 kan cam chungah kan rawl ngeihmi vialte cu a dih bak. Khuazei hmanh ah rawl lak awk a um ti lo. Satil cawk awk kan kawl, a um fawn lo. Khancun, NSCN Council Hqrs. lei ah thial dingin an kan cah caah ithawh than ding kan si. Council Hqrs. cu India ramri ah a si i Patkai tlangpar ahkhin a va si. Cuka hmun cu an General Hqrs. in ni 4 lam kal ah a si. An lam hi chukcho lawngte a si caah rawl loin ni 4 chung lam kal ding cu kan zenh ngaingai nain kan paw ireh bu in kan ithawh than. Rawl taam lawng a si lo. Thinghnah le bantaw kan ei-nak ah kan paw a fak i kan chung nih a kan thlet chap rih.

Nikhat cu bia kan iruah hna nakah a tu lio CNF chairman Col. Thomas Thang No nihhin “Rawl kan ei lonak ni 40 bak a si cang” tiah a ka chimh. Ti cu kan din. Nikhat ah hangkaw 8 hna kan din. A caan caan ah bantaw le mautuai a siloah ramlak thingkung ramkung ei-awk a tha deuh pawl kan hmuh le kan ei. Cun, a caan caan te ahkhin India ram in biscuit changreu an rak zuar i, cucu kan icawk i kan ei. A sinain an zuar mi biscuit changreu car fate cu thohkhat te ahkhin India phaisa Rs.10 in 15 tiang a si. Kan rawl tam an theih caah a si men lai a man a fak khun. Kawlram lei in zeihmanh a lut ti lo. Thawng kan theihnak ah Lai ralkap nan cam hi an theih i cu caahcun Leshi, Lehe le Khamti lam vialte an phih dih an ti. A cheukhat kan hawi le cu an chung a thlet hna i an thawh khawh tilo caah hawi nih an ihnak tuang ah a kua te an tuah piak hna i cu awngkua tecun an ihbu in an-ek an ek. NSCN an council hqrs. hi Nokba timi khua chungah a si caah khuami umnak inn a cheu poh ahkhan ralkap an um i, a cheu poh ah inn ngeitu an um. An inn pawl hi cungcawi inn an si i, a tang ah vawk an zuat. Lailei inn bantuk khi an si ve. An inn zeltuang hi an awnh riangmang i cuka cun an zunpi hi an kal ter hna. Zumput a um lo caah a tu le a tu ramlak va kal ding ahcun a fawi fawn lo. Cun, Naga ram hmaisem nakin aseh a fak deuhmi hmaisem hi vawlei cungah an um ti lai lo dah. Zumput kal poh ahhin ka hmawca pakhat lengmang ka khangh. A hnu ahcun thingthu a khut khawh chungin a khumi khi kan i put. Cu ahcun hmaisem seh cu a dai deuh. Ek chuah lai ko hi kan tih bikmi a si, cu hmaisem seh faktuk ruang ahcun.

Tah lakah nihchuak tiah voikhat cu briefing kan tuah. Cu ahcun Maj. Zing Cung nih khuachung nan kal tikah nan khel domh pahin nan kal hrimhrim lai lo. A zoh nan chia tuk ti a si. Nokba khua hi tlang cung Patkai tlang tantim hrawng ahkhin a um mi khua a si. Khua cu a cheng ngai. Khualu in khuataw tiang ahhin a dot in dotthum a um. Khuataw in kan vun kai ah dotkhatnak tiang ahcun O.K a si. Dot 2 nak ahkhin cun idinh taa a hau cang. Cu hnu i, a cungbik dot vun kai chap khi cu, rawl loin ni (40) um hnu ahcun kal khawh a si ti lo. Khel domh cu a hau hrim ko. Hi lio caan hi furpi a tlak cang caah fungveino tete cu a vun zaa pah nain, an President Pu Kap Lang nih order a chuahmi cu khuami Lo ah fungvei a fiar mi poh cu meithal kah khawh a si tiah thawng a thanh. Khuami pawl zong nihcun meithal he an fungvei cu an congh. Cuti i an tuah ve lo ahcun kan tam halnak caan a sau cang caah ralkap nih kan theh piak dih ko hna hnga. Mautuai zong cu cuti thiamthiam cun a si ve. Satil va cawk awk kan kawl ahhin Na (buffalo) pakhat ah Rs. 25,000 an kan hauh. Bing (Opium) incun kg pakhat an kan hauh. Kan rawl a tam tikah kan ziaza zong cu a rawk pah. Rawltam celhlo ruangah kan ralkap pahnih cu an tli i India ralkap sin ah an va i-up (surrender). Pawtam ceilhlo ahcun an mawhlo kan ti lai cu. Kan thilpuan tete zong cu a thli tein kan zuar pah hna. A cheukhat cu zenthong tete zong an cianphan pah. A sinain dantatnak (action) fakpi zongin lak ngam a si ti lo. Cuti kan si cang caahcun rawl loin hiti i um lengmang hi cu a si kho ti lo tiah khua kan khan i a phu in phuli ah kan i then. Cu kan ithen mi phunli nihcun Khua (4) ah va um i, cu kan umnak khuami hna sin ahcun tlun hlanlo poh an rawl va cawk i an sin ah va um beh chung kha a tha tiah kan ruah. Cucaah thenkhat cu Thomas Thang No nih a hruai hna i Wantoh timi khua ah an um. Cun Run Bawi No Ral Hnin hruai nakin phukhat, cun phukhat cu keimah hruai nakin Naga Council in ni (4) lam kalnak Mobile Hqrs. an ti mi an camp pakhat ah kal ding kan si.. A tangmi phukhat tu cu Naga council ah tan dingin timh a si. Cu Naga council ah a tangmi hna cu hmundang i, a kalmi phuthum nih rawl supply tuah hna ding ti a si. Phaisa a za tawkin kan iphorh cio hna i cuti cun kan ithen than hawi hna. Rawltam hi a tuar balmi nihcun nan theih ko lai dah. Hi lio i khua ka hei ruah ton mi cu lungfim bu tein thih an ti mi hi, hihi maw a va si ko hnga ka ti. Pawtam celhlo ahcun minung le minung an sa tiang hmanh an i-ei an ti mi hi zumhawk ngaingai in a um. A si zong a si kho hrimhrim mi a si.

Hi tuanbia hi thisen le nunnak tampi dihin tialmi tuanbia a si caah relphu taktak a si.
Hmaizarh ah apeh Naga Hills II ka hun thlah than te lai. Pello tein rel khawh rak izuam ciote u.
Ca reltu zapi damte cio in,
Vanthabiak pa
Ottawa.

Remembrance Days Part IV

(Dead Valley I)

By Vcitor Biak Lian

Hookaung Valley hi "Death Valley" ti zongin auh a si. Vawlei cung ralpi II lio ah American General ( ? ) pa nih a rak cawhter mi hna lam "Lido Road" timi lampi nih a tan. Hi lam hi Bangladesh in aa thawk i India ram Manipur, cun Nagaland in Arunachal Lido khin a hei tan i Kawlram chung Tanaing khua tiang. Tanaing incun Myitkyina in Bamaw ah a hei lan i Taluk ram Unan peng ah a va lut. Hi hmun ahhin Diamond a chuak. Cun, sui le thinghmui (Tit hmuai) pin ah lunghring le a dang vawlei tang thilchuak tam pi an um. An cawh liomi le an cawh rih hna lomi, cun KIO nih cawhlo dingin an hualmi a thatha deuh zong cu an um. Ramsa ah Vui, Cakei le Sakhi, Saza tibantuk phunkip an tamtuk fawn. Cun nga zong tlaih cawk loin an um. Tiva hme tete khi (an min ka thei kho ti lo) an luang hna i cu tiva kip ahcun sui khor an um. Cu sui khor cawhnak poh ahcun kanmah lei mi Tidim pakhat tal hi cu ka hmuh ton hna. (Note: Kachin ram suikhor cawhnak ka phak vial at least 50 hrawng ahhin kanmah Tidim lei pawl hi pakhat si loah pahnih hi cu an um peng. Haka, Than Tlang le Falam peng lei mi hi cu an um lem lo. Phakant bel te ahcun a pawn in an i pawng ko).

KIO nih Kachin ram kan um lio ah suhsawngzi (recruit) an tuahmi hna ah Chinmi pakul (20) renglo an itel ve i cu hna chungcun minung pali cu kanmah sin ah an kan pek. Cuti cun Pajau bum in kan rak ithawh hnu, a zarhkhatnak ah Myitkyina in Waing Maw lei kalnak lam meng (40) in kan tan. Hika hmun hi KIA Chief of Staff Maj. General Zaw Hmaing hruainakin kawl ralkap brigade pakhat ambush an rak tuahnak hna hmun a si caah amin ah "Cry of Brigade" (Tatmah Ngu Deh Lan) tiah an ti. Hika hrawng hi khuaram aa dawh ngaingai nak hmun a si. Kachin Taung Tung Lung (3 mountains brand) an timi Kachin herbal sii i an cuanter mi hmun khi kan phan. Khi tlang pathum hna nihkhin min an ngeih cio. A dang pahnih cu ka thei tilo nain pakhat belte cu “Intah Bum” tiah an ti. A sullam cu Lunglennak tlang ti a si. Cuka hmun in khua kan cuanh ah Mitkyina in a velchum nelrawn vialte khi a lang dih i lung a len tuk caah lunglennak tlang an tinak cu a si.

Cu hnu ah KIA 4th Bn kan phan. Cuka tlang tlangthum kan vun lonh ahcun Maykhah tiva kan phan. (Maykhah hi anmah Kachin holh cun "Nmaikhah" tiah an ti) Maykhah tiva hi a tiva kuang anak i ti afim fawn caah zoh aa dawh tuk hringhran. Hika hmun kan phak tiang ahcun harnak siseh damlonak siseh zeihmanh a um hraw lo. A sinain kan thilphortu minung pahnih an tli i kawl ralkap sinah an phak kha khuami nih an hmuh hna. Cucaah kawl ralkap pawl nih khuazei hrawng telcun an kan bawhte ko lai ti cu kan i ruahcia.

Maykhah le Malihkhah karlak hi triangle area an ti i KIA Brigade (1) an um. 1977 hrawng ahkhan Kachin ram ah zu ruangah mangtam (Famine) a rak tlunnak hmun a si. Hi lio ah kawl ralkap nih 4 cut system an rak tuah hna i rawl loin saupi an rak umnak hmun a si. An tuarning kha an kan chimh tikah an chim tlukin kan tuarpi kho hna lo. Ziah tiahcun tamhalnak taktak hi kan tuar bal velo caah a si. Cuticun, duhsah tein kan rak lan hna i, voikhat cu Sumpara Bum lam tan ding kan si cang. Kan i dinhnak hmun ah kawl ralkap nih zephet thongtla an chiahmi hna minung (7) an rak tli. Cuhna cu an ke ah cincik in an hrennak hna an hma hi afak tuk i an ke cu vuike bantuk khin a phing. An angki cu arang i a pante a si. An khuasih, an raifanh le an rawltam celhlo ah an rak tlik cu a si. An riantuannak kong le an hremnak hna kong an kan chimh tikah, hitluk mi zaangfahnak a ngei lomi hi cu minung tal an si hnga maw tiah ka ruat.

Kachin ralbawipa nih khah! nan hma a dam tiangcu kan sinah um uh law, nan dam deuhin nan tlung lai tiah a ti hna. Hihna hi tlangcungmi zong an si lo. Anmah kawl lila an si ko nain an chim mi cu zaangfahnak tein nan ralkap kan tuan ter ve uh law, hi kawl ralkap hna hi kanmah hrimhrim nih kan kah ve hna lai tiah Kachin ralbawipa cu an nawl. Anmah lungtho hrimhrim in revange tuah an duh caah KIA tuan cu an i tim.

Malihkhah kan vun lonh i Turu Bum timi tlang ah kai ding kan si. Ni (6) chung kal a si lai. Lam karlak ah riahcaw laknak a um lai lo caah ni (8) ca zaa dingin facang phorh ding. Cun kan kal pahah rawlchuannak hangkaw in tiva ah ti suahlo ding kha order chuah a si. Zeiruangah a si kha an ralbawipa ka hal tikah hi tlang hi a uktu khuachia pakhat a um. Cu khuachia nihcun hangkaw in tisuah a duhlo a ti. Cuti tuah sual ahcun ruah a sur lai i rial a tla lai. Cu rial cu dingkawkmu tiakhin a ngan kho tiah a ka leh. A ni (8) nak ah 2nd brigade area cu kan phan.

Hika hin “Death Valley” cu aa thawk cang. April 13, ni a si i kan rak pawh nakin thla (2) kan rauh ah cuka hmun kan phak cu a si. Kan thil phurhmi hi zenthawng le hriamnam hecun Kg (15) in Kg (20) kar leng a si. A caan ahcun duhsah in kan kal nain a caan ahcun nihnih chung hna chunzaan hlanin a pehin kal a si caah kan baa ngaingai. Kan bat ngaingai caah 2nd brigade Hqrs. ah zarhhnih (ni 14) chung idin dingin kan itim. Brigade Hqrs. kan hei phak hlan deuh ah Tanaing tiva pawng ah kan riak. Cuka ahcun Slang Kaba an timi ramukbawi pakhat a ra i bomb nan ngei maw tiah a kan hal. Kan ngei ko kan ti i khah! a thli tein tiva ah bomb va puah hna uh sih tiah a kan sawm. Maj. Alexander Hrang Vung (Atlanta, Georgia, USA) hruainakin tiva ahcun minung (10) hrawng an kal. Nazi pathum tluk a rauh ahkhin ralkap pakhat an rak thlah i ngasa phurtu dingah minung pakul (20) rak thlah hna seh tiah a ka ti. Ngasa phorh dingah minung pakul (20) ti cu, kaa zumh lo. A sinain, keimah zong cu ka thawh ve. A hmun kan va phak ciammam cu an rak char khawhzat cu tiva kam ah rangphutin khatthluk an rak pon ko. Ka ruahnak ah cuai (350) nak tlawmlo a si lai. Tipilhtu kan hawi le an hnakhaw a fak i ti an pil khawh tilo caah kan ngol. Kan kal takmi cu Kachin ralkap pawl kha va ichar uh kan ti hna i cuai (20) hrawng cu an icharchap theu lai dah. Slang Kaba nih a ka chimhmi cu, hika hmun hi khuami nih an hualmi a si a ti. A ruang cu voikhat ah bomb an puah i rul chuang ngei nga a rak chuak i bomb cu a puaklo an ti. A hnu ah an puah than i nga pakhat hmanh an thi lo. A sinain ruah fak tukin a sur i dingkawkmu tiatia in rial a tlak caah an thlai cinmi vialte a hrawh dih. Cu caahcun an tih i nga a tamtuk ti an thei ko nain an hualnak cu a si, a ti.

Thil hi aaton thiam zong a si men la. Cuzaan cu ruah nih ceilakte a kan phomh taktak ve nain rial tucu a tla lo. Kei nihcun thalruah ahkhin ka hei ruah ko. Hika hmun ahhin Mizo National Front (MNF) ralkap thing a rak simi Mizo pa pakhat a um. Amah hi lungfahnak pakhat khat ngeihdawh a si. A tlung duhti lo i, cuka ahcun Kachin nu he an ium i khua an sa ve. Cu zaan ahcun sakhi a kah ve hoi i Mizo phung bantukin sacek ei a kan sawm i bia tampi a kan ruah. Cuahcun MNF zong hi hriamnam phorhah a tu kanmah kalnak lam tehin an rak kal bal ve ti kha kan theih. Second Brigade ahhin zingka 6:00 hlan le zanlei 6:00 hnu lawngah tikholh ding. Chun ah ih lo ding. Ti chuan loin dinlo ding, ti a si. Hi hna hi Camp Commander sin in order a rami a si. Hqrs thar an sermi a si caah camp chungah rian a tam. Ni 14, kan caam chungah Inn pahra (10) sak piak dingin bawmh an kan hal.

Zingkhat cu ka thawhka te ahkhin ti kholh ding ahcun tiva ah ka va kal. Ka kal pah ahkhin ka thaa a dih thluahmah. Ka kut hi ka tum kho tilo. Ka thaahri vialte hi tha an ngei tilo. Damlo zong sitheng tung lo i taksa fah, sivang ngaikhin ka um. Ih le an kan sianh fawn tunglo ka ti i kaa chawk. Cuahcun ka ke thahri zong cu duhsah tein an hung fak thluakmah hoi. A rankhawh chungin brigade sizung ah ka va kal. An sizung cu temporary an tuahmi a si caah bawktom te khi a si. Sibawi pakhat a um i Tuluk ram in training a dihmi a si. A ka hmuh khin ka zawtnak cu a theih colh. Sayama te kha a auh colh hna i ka angki an ka phoih. Cun tilum tekhin ka taksa cu duhsah tein an bengh hna i hrihrual bantuk khin aa hrual. A duk tuk ahhin khu-hlu a hminmi ko khi an lo. Tlawmpal a rauhah ka thi zong an ka tuk. Sii pumkhat an ka dinh i ka taksa cu an hung zang deuh. Cun, ka thahri hna zong cu riantuan an vun i thawk than ve. Bia tlawmpal kan vun iruah i a ka chimh micu, “Victor, sizung rat loin hiti hin nikhat a liam ahcun na nunnak hi cuvial cu a si ko hnga” a ti. Hika ahhin ULFA ralkap minung (50) kha nikhat te ah an thi a ti. ULFA ti cu “United Liberation Front of Assam” tinak a si. Cupin ah Manipur ralkap UNLF pawl zong minung (16) bak zarhkhat chungah an thi a ti. A ruang cu chun ah khua a linh tuk caah an angki an iphoih riangmanh i tiva ah an um. Zanlei ahcun an luak i cuvial cu an nunnak a si mei a ti.

Lido lampi an rak cawh lio ahhin American ralkap tamtuk kha hi zawtnak hin an rak thi. A hmaisabik ah raifanh ah an ruah i, raifanh thlopin (treatment) an thlop hna. Nain dam lei panh loin an thih len ko caah an khuaruah a rak hartuk a ti. A rang tukin an thih fawn i caah typhoid ah an ruah i Typhoid thlopin an thlop than hna. Cu zong nihcun a damh hlei ti hna lo caah a donghnak ah Tuluk ram ah Tuluk sii saya pawl kha an va auh hna. Tuluk sii saya pawl nihcun keimah an ka thlop bantuk khan an thlop hna i an dam a ti. Cu zawnnak incun hika hmun ahhin American ralkap kha tamtuk an thih caah "Death Valley" an rak tinak cu a si. Cu zawtnak te cu a min ah “Mekhalong” an ti i a phunphun in a um. Hngawng le keng hrawng h ziahmi, cun taksa ah keimah an ka tuah bantukin a benghin bengh i, a donghnak step cu thichunh a si. (kanmah Lai lei zongnih kan ngeih ve ko khih).

Ni (14) a dih cang. Thlam zong cu kan sak dih cang. Thlahnak zong rawl dumtinak le stageshow he an kan tuah piak ve. Hi brigade hi a rum mi an si. Lunghring, Diamond le Sui le Ngun a cawngtu ralkap an si caah an mihramh le an micawnglawmh ning a tha. An thiltuah te te zong khuapi deuh an lo. An hawidang ralkap he tahchunh ahcun standard an ngei deuh. An nungak zong an idawh ngaingai hna. An ei din zong a thaw deuh i, an thilthuam te te zong a tha deuh. KIO party riantuannak vialte caah a herhmi phaisa a kawltu ralkap an si. Jade Deparment an um. Bank a um, cun Trade Deparment an um. Hika kan cam liote ahhin an Camp Commander bothumpa nih kan hnulei zarh te ahkhan Maj. General Zaw Hmaing tecu vui (28) in lunghring an phorh i India ram ah an kal tiah a ka chimh. Cun KIO hqrs. cu India ramri ah an thial men lai tibantukin biathli a phunphun a leng. Hei thial tak hna sehlaw kan caah a tha tuk hnga kan ti i, kan inuam ngai.!!!!

Hi tuanbia hi thisen le nunnak tampi dihin tialmi a si caah relphu taktak a si.
Hmaizarh ah a peh ka hun thlah than te lai. Pehte in rel khawh rak i zuam ciote u.
Careltu nan zapi damte cio in,
Vanthabiak pa
Ottawa.

A Thlum December Thla

December thla kan van phanh hin cun thinlung phundang ngai in a um. Kan umnak Manila, Philippines ah nikhua a ttha tuk.Cun Mall len ah Christmas rim a hmui khun. Khua dai tuk lem lo in ni tlang a ttha tuk. Lairam lei ngaih a um taktak. Lairam i Christmas le Kum Thar kan lawmh tawn kha cu philh khawh a si lo. Kan sifah rawl te kan dum tti hna kha a rak nuam tuk ve ko. Nuamhnak hi sifah le rumnak nih bia a chim tuk lo. Dawtnak, remnak le daihnak thinlung tu nih a rak chim deuh.

November thla ah facang zun aa liim tawn. Christamas le thlai thar cu a nuam khun. Tiva kan kal. Tlang ram kan riak. Kan hual a tthat caan ahcun tizu ngasa tampi ei ding kan ngei. Chungkhat dihlak he rawl kan dum tti hna. Khrihfabu pi in eidin ttinak le Pathian thangtthat ttinak kan ngei tawn mi vialte hna kha ngaih a um taktak ko.

Ni le caan hna cu tlaih khawh lo in an liam. Upa deuh/ kan van upatdeuh ve cun a rang tuk hlah maw ti awk in a um. Kum khat si hi zeikar lo te ah a cang ko. Kan nunnak caan hi a tawi, chan nih a kal cak ttung. Hi caantawi te hi lunglawm tein kan hman khawh nak hnga, Bethlehem ah a chuakmi Khrih Bawipa hi kan thinlung ah tlun inn tuah piak usih. Khrih remdaihnak nih kan thinlung uk seh! Bawipa caah i pumpe usih. Lawmhnak le daihnak cu Bawipa Pathian nih a kan pek lai.

A thlum December cu Bawipa chuahnak hmun remhnak caan a si. Emmanuel Pathian cu kan sinah a kan umpinak a phuan lio a si. Bawipa kan umpi ko tiin sawm hna usih.

Harnak le Hremnak

Baibal caang thim: Keimah ruang ah mikip nih an in huat hna lai. Sihmanhsehlaw nan lu cung samfa fa khat hmanh a tlau lai lo. Fek tein dir ko u, zeicahtiah hitihin pei nan nunnak cu nan khamh lai cu, tiah a ti. Luka 21: 17-19

Khrihfami nih harnak le hremnak kan in ding hi Jesuh nih fiang tein a rak chimchung cang. Ralringte le fekte in dir a kan fial. Pumsa lei in tonmi harnak le hremnak hi hlanchan ahcun an rak tonmi a si. Asinain nihin vawlei nunphung i hrawm chan (globalization) ahcun thinlung lei harnak le hremnak hna hi kan i harh deuhmi an hun lo ve. A zei a si hmanh ah Luka tialmi hi harnak le hremnak kong i a hnu lei i thil umtuning hi tlawmpal in kan hun zoh ta hna lai.
Pakhatnak cu Bawipa Ni timi kong hi a si. Judahmi ruahning ah caan hi then hnih ah an then i cucu a tu caan[1] le a ra laimi caan[2] ti in a si. Hi caan pahnih an thenmi karlak caan hi Bawipa Ni an timi cu a si. Bawipa Ni timi caan cu tih a nung i rawhralnak caan tiah ruah a si.[3] A pahnihnak ruah awk a si mi cu: Bawi Jesuh rat thannak[4] kong hi a si. A pathumnak cu hremnak a ra dingmi kong hi a si.
Thong tlaknak te hna tiang an tong ko lai, nain ‘nan samfa fa khat hmanh a tlau lai lo’ tiah thazaang pek kan si.[5] Biatak cu hneksak a ton tik ah zumhnak nih hram a thlak khawh ve. Cucu thil kal ning sawsawh le tha thutnak lam in hneksak si lo in harnak le hremnak in hneksak a si tawn. Jesuh Khrih a nawl kan ngaihnak kha a tu bak ahhin a si awk a si i fek tein dir khawh kha kan i zuam awk a si.[6] Indiaram Prime Minister a tuan hmasabik mi Neru nih a chim an timi cu: “Khrihfa mi cu karh hna seh ti nan duh ahcun va hrem hna u,”[7] a ti an ti.
Harnak le hremnak te hna hi kan hriam thatnak hoi hna an si ko. Mikip nih Jesuh ruang ah huatnak hna ton a si ko lai. Khrih tanh ruang ah rian hoi hna thumh le kai khawh ti lonak tiang zong an ton men ko hnga. Khrihfa hmasa hna nih hi lam cu an rak zulh tuk cangmi lam a si. Jesuh cu Bawi a si ti ruang ah thisen tampi a luang cang. Cu thisen i a tehte cu khrihfabu hi a si. Tertullian le bang nih cun “Khrihfa bu thlaici cu martar hna thisen hi a si,”[8] a rak ti.






Cawnnak 25: Jerusalem Ah Sunpar Ngaiin A Lut

Baibal caang thim: “Bawipa min in a ra mi siangpahrang cu Pathian nih thluachuah pe ko seh. Vancung ah daihnak um seh law, Pathian cu sunparnak pek si ko seh,” tiah an au. Luka 19:38

Bawi Jesuh Jerusalem i sunparnak in a luhnak kong hi Thawngtha cauk an pali ning te in an tialmi a si (Matt. 21:1-11; Mk. 11:1-11; le Jn. 12:12-19). Jesuh cu siangpahrang a si ti in an cohlan i an donnak kong ruah tik ah Nathanael nih a rak chimmi bia kha hnathlam ah a hung thang than ve (cf. Jn. 1:49).[9] Jerusalem i a luhnak kong ah thil pathum kan i cinken awk an um i Barclay[10] nih a fiantermi hi tambik in kan hun char hna lai.
Pakhatnak cu Jerusalem a luh i Laa fate aa cit te ding in “Bawipa nih a herh” timi biatlang hmanmi kan zohnak nih thil felte in aa timh cianak a kan chimh. Pahnihnak cu mi raltha a si kha a lang. A ral that ning[11] hi kaa in chim khawh leng hmanh khi a si. A pathumnak cu siangpahrang a sinak kha a langhter hrimhrim mi kha a si (cf. Zekhariah 9:9). Mi nih an rak don tik ah hosanna[12] tiah an au ti in Matthai nih cun a tial (21:9). Zapi nih an rak hlorhnak hi Salm 118:25-26 chung bia khan a si.[13] Jerusalam ah sunparnak cun a lut ko nain vailam tahnak nih a hngah ko kha a hngalh cia mi a si ko. Nihin ah hosanna tiah a aumi nih a rauh hlan ah vailam ah khenh ko u tiah an au than ko. Siangpahrang an rak hmuh ning le Siangpahrang nih an sin i a rat ning le khua a sak ning kha aa khat kho hrim lo.
Biakam Hlun nih hi sunparnak in Jerusalem i a luh lainak kong i a chim chungmi Jesuh nih nawlngaihnak in a tlintermi hi a dotdot in kan hun zoh rih lai. A hmun cu Oliv tlang (Zech. 14:4) a si i Laa fano timhtuahnak cu (Gen. 49:10-11) nih a chim chung i Laa fano i cit in rumra he khuachung a luhnak le (Zech. 9:9-10; 1 Siang. 1:33-37) puan phah piaknak (2 Siang. 9:13) zong chim chungmi a si. Cun mi zapi an au nak kha kan tial cang bang Salm 118:26 chung bia kha a si i Farasimi bia a lehnak hna kha Hab. 2:11 chung ta kha a hun hmannak kan hmuh.[14]

Biahalnak:
01. Laa fano nih zeidah a sullam a chim duhmi a si?
02. Jesuh cu zeibantuk siangpahrang dah a si?
03. Kan thlacamnak ah Hosanna ti hi kan hman tawn i kan nun nih tah cucu a hman duh taktak mi a si maw? A sullam tah a fiang taktak maw?
04. Jerusalem a luh ah khan Jesuh kha aa nuam tuk hnga maw? Jerusalem hoi hna kha a tah fawn tung!
05. ‘Lungtekep hmanh an au hnga,’ tiah Jesuh nih bia a lehmi hna kha ceihmai deuh ve rih hnik.



[1]Atu caan hi caan chia taktak ah ruah a si. Hrawh awk lawng i aa tlak mi caan a si ti in an ruah.

[2]Pathian nih a ukmi caan, sui chan ah ruahmi caan a si.

[3]Isaiah 13:9; Joel 2:1ff; Amos 5:18-20; le Zefaniah 1:14-18 hna hi rel. Bawipa Ni hi ruahlopi in a phan lai ti in an zumh (cf. 1 Thes. 5:2; 2 Pet. 3:10).

[4]Khrihfabu hmasa nih cun an rak orh bak mi a si. Bawipa Ni he cawh in Jesuh rat thannak kong hi an cawhhnokter deuh tawn. A zei a si hmanh ah Bawi Jesuh nih a bia donghnak i a kilhmi cu: ‘Van le vawlei cu an rawk lai, sihmanhsehlaw ka bia cu a rawk lai lo,’ a ti (caang 33).

[5]Samfa hmanh tlau lo ding timi nih a chim duhmi cu nan rawkral lai lo; hma faktuk nan ing lai lo tinak a si. Albert Barne’s Notes on the Bible an zoh. e-Sword chung in lak mi a si.

[6]The New Interpreter’s Bible in Twelve Volumes: The Gospel of Luke and the Gospel of John, 403.

[7]Rev. James Sangawi phungchimi chung in hun char thanmi a si.

[8]Hi kong hi Lal Pek Lian tialmi ‘Ramthar Riantuannak Hmuhning’ timi capar Tilim Journal Vol.2, 73 chung ta hun char thanmi a si.

[9]Pathian Fapa, Israel Siangpahrang na si tiah Jesuh cu Nathanael nih a rak ti.

[10]William Barclay, The Daily Study Bible: The Gospel of Luke, 239-240.

[11]Thah awk i a bawmhmi a ral hna hmai i lang-hngan ngai i chuahlangh ngam hi ral that taktak a si. Hi bantuk mi raltha hna hi meithal le nam ngaingai in an that colh ngam rua hna lo.

[12]Hosana ti sullam cu “a tu ah kan khamh tuah” ti asiloah “khamh tuah tiah kan in nawl” tinak a si. Luka nih hosanna timi biafang a hmang lo.

[13]David Van Bik, Luka Thawngtha Fianternak: Uk Hnihnak, 84-85.

[14] The New Interpreter’s Bible in Twelve Volumes: The Gospel of Luke and the Gospel of John, 369 ah zoh.

Nuhmeinu Thawhlawm

Baibal caang thim: Cun aa thawh i, ‘Hihi kan chimh hna: Hi a si a fakmi nuhmeinu nih hin a taktak ti ahcun hawi dang vialte nakin tam deuh a sanh,’ a ti. Luka 21:3

Thawhlawm kong ahhin Biakam Hlun le Thar nih an kan cawnpiak ning in Pathian sin ah lawmhnak he kan pek awk hrimhrim a si. Cheuhra cheukhat[1] hi kanmah ta a si lo caah cheuhra cheukhat kan pek khi, thawhlawm kan thawh rih lo ti kan i hngalh awk a si. Pathian Pennak caah herh dangdang i lawmhnak le Pathian thangthat bu in kan pekchanhmi khi thawhlawm thawh cu a si hnga.
Thawhlawm kan thawh hi Pathian nih thluachuah a kan pek dingmi i ruahchan ruang ah maw kan thawh, asiloah Pathian dawtnak kan theih i a cungah lawmhnak kan chimnak kutput dah a si? Kan thawh ruang ah maw kan i lawmh? Kan i lawmh caah dah kan thawh? Pulpit cung in maw asiloah bulletin chung ah maw kan min tial le thanh piak chom hau hoi hna in thawhlawm cu kan thawh ve dik maw? Nangmah ta lila kan i pek timi lungput in siannak he lawmhnak he Pathian sin ah kan chaw kan khon awk a si. Man kan ngeihtermi kan chawva in Pathian kan upat hrimhrim ding a si. Pek awk tluk hmanh in Bawipa na ram caah kan pe kho lo, ka ngaithiam, ti kha kan thlacamnak a si deuh awk a si hnga maw? Pathian hoi hna chaw kan lehpi[2] sual ahcun cucu tih a nung ngai ko lai.
Pathian thil rel ning le kannih thil relning hi aa khat rua lo. Kannih nih cun tampi a si ahcun tampi a taan rih zong ah tampi ah kan rel. Sihmanhsehlaw Pathian nih cun a taangmi a tlawm le a tam tu khan, kan pekmi a tam le a tlawm cu a rel. Nuhmeinu nih a ngeihmi dihlak kha a sanh. Asinain Jesuh nih cun mi dang nih an thawhmi vialte nakin a sung deuh tiah a ti.[3] A muru cawnpiaknak a simi cu: thawhlawm kan thawhmi a tlawm tam timi nakin Pathian sin ah kan pe siang taktak maw ti hi a biapi deuh.[4]

Biahalnak:
01. ‘Hmuh leinak in pek lei ah thluachuah a um deuh,’ timi hi kan i nunpi kho taktak maw?
02. Zei lungput in dah thawhlawm kan pek lai?
03. Kan chaw ti tik ahhin phaisa lawng cu maw a si?
04. Pathian chawkengtu tha kan si ti hi zeitindah kan fianter ve lai?
05. Pathian nih kan zei dah a duh?

[1]Khrihfabu cio ahhin 30% nih tling tein cheuhra cheukhat hi kan thawh kho hnga maw? Hihi fakpi in kan i cawnpiak awk a si. Kan ta a si lo ti kha kan fian hmasa a herh. Amah belte ralrin a herhmi cu Farasi pawl bang nannan le anthor tiang cheuhra cheukhat chiah i aa porhlaw mi si sual lo ding a si.

[2]Seed-faith kong a kan cawnpiakmi nih hin anmah nih an zumh lo kha kan theih ve awk a si. An zumh taktak ahcun ting 100 hna an thawh awk a si ko. Ting thong hra an i ruah chih awk a si fawn ko. Asinain seed-faith na tuhmi mipa minu nih seed-faith na sinah a hun tuh chin tung lo!

[3]David Van Bik, Luka Thawngtha Fianternak: Uk Hnihnak, 104-105.

[4]Baibal Cawnpiaktu: Biakam Thar, 311.

Jesuh Khuaruahhar A Sernak

Jesuh Khuaruahhar A Sernak

Baibal caang thim: Jesuh cu a hung tho i thlitu le tilet cu a caak hna. Thlichia cu a dai i zeizong vialte cu dai zirziar in a um. Luka 8:24

Bawi Jesuh nih khuaruahhar thil a tuahmi hna ahhin herhnak taktak le sining nih a hun hal tik ahhin a tuah tawn ti cu catialtu nih a tialning zoh ah lung fian khawh a si. Hmunking deuh i mi thong nga rawl a dangh hna zong kha an sining nih a hun hal[1] ngaingai mi dirhmun a si. Nga pahnih le changreu panga Jesuh sin i an chuah pi hlan ah felte in minung 5000 renglo danghnak ah a dih hnga mi kha Filip he an tuak tan hmasa.[2] Mi zapi an sining le an herhmi cung ah Matthai le bang nih cun Jesuh nih a zaangfak hna tiah a tial (Matt. 14:13-21). Khuaruahhar a tuah kho ti mi mit vial in khuaruahhar thil hi kan zoh awk a si hnga lo.
Kan Baibal caang thim hi thuk deuh in purh khawh hun i tim hna usih. Lairam ahcun Paletwa peng lawng ah rili rim ruam-am te hnimh khawh le hmuh khawh a si. Rili kong hi kan thei lo ngaingai. Rili cung i tilawng in khual tlawn tik ahhin zeitluk tilawng ngan zong khi rili caah cun a hme taktak mi te khi a si ko. Thlichia tilet a thawh tik ah i runvennak hi zeipipa a um hlei lo. Tilawng a pil sual ahcun minung himnak ah ti tlaklonak khamtu angki (life jacket) vial khi i hruk a si. Thlichia tilet lak ah Jesuh daite in aa hngilh timi hi khuaruahhar awk ngai lehlam a si. Hngilh awk a tha lomi ah aa hngilh[3] ti khawh a si.
Biakam Hlun tuanbia ahhin Rili thawnnak[4] hi an tial ngaingai. Salm catialtu zong nih Pathian thawnnak cu rili cung i a um zia, Genesis zong ah Pathian thlarau nih rili a ven zia kan rel khawh (cf. Salm 42:7; 46:3; Gen. 1:1). Khrihfa hla bu 69 a phuah tu zong nih khin rili thawnnak Jesuh nih a teinak kong, rili uktu Bawipa nih a dawtnak in kan nun a cawinak kong a phanmi kan sak khawh. Jesuh nih rili cung i a ke in a kalnak (Matt. 14:22-25), thlichia tilet a caak i an daih i a nawl an ngaih i dai zirziar in an umnak hna nih Jesuh cu Pathian Fapa, zeizong vialte cung i cungnung bik bawi a sinak kha a langhter. Amah Jesuh hrimhrim kha khuaruahharnak nganbik[5] a si kha a kan hmuhter.


Biahalnak:
01. Nihin kannih caah thlichia le tilet cu zeibantuk hna khi dah an si?
02. Khrihfaphung hi khuaruahhar a tuah luaimai mi phung maw a si? Asiloah Jesuh ca i an nunnak an pek ruangah mi nih khuaruahhar phung in a hmuh mi dah a si?
03. Kan nun nih khuaruahhar Jesuh a muisam a cuanter kho maw?
04. Sermi thil vialte le Jesuh an i pehtlaihning hi ceihmai ve hnik. Rili hmanh nih a bia an ngaih tung!

[1]Kan sining nih hin Pathian sin ah khamhnak hi a hal caah Pathian nih a fapa ngeih chun hmanh a kan pek. Khamhnak hi kanmah nih kan i tuah khawhmi, kan i hlawh mi a si lo. Pathian laksawng, kan sining nih a herh tuk i a hei hal tik ah a vel in a kan pekmi a si.

[2]Filip nih cun, “Tlawmte cio ei ding hmanh ah changreu tangka zahnih leng man a herh lai,” tiah a leh ti in Johan 6:7 ah kan hmuh.

[3]Bawi Jesuh hi a riantuannak ah a tha a ba tuk hringhran ti cu a fiang ko. Vate nih bu an ngei i Cenghngia nih kua an ngei, nain Mi Fapa cu a lu chiahnak hmun a ngei lo ti in a chimmi hoi hna kha hnathlam ah a hung thang than.

[4]Biakam Hlun chung i kan hmuhmi Pathian bantukin (Salm 65:7; 89:9; 107:27-29) Jesuh cu vawlei cung thil vialte cungah nawlngeitu a si. Baibal Cawnpiaktu: Biakam Thar, 250 ah zoh.

[5]Khuaruahharnak thil nakin cu khuaruahhar a sertu fiangte in hmuh khawh kha khuaruahhar thil tuahmi nih aa tinhmi a si. A thilri asiloah thil cangmi cung ah khuaruahharnak kha chia lo in Jesuh tu kha a kan hmuhtertu khuaruahharnak kha a si awk a si. Mi thong nga rawl an ei khawhnak nakin a petu nunnak rawl taktak a si mi Jesuh kha kan khimnak a si deuh awk a si.

CNF le Nihin kan Chim Miphun Dirhmun (Part 8)

2010 chung ah kan miphun kan rianttuan ning le kan tthacho ning ban tuk hin hmailei kum 10 chung peh kho rih uh rih law, kan miphun zalawnak le kan ram luatnak cu a har hrim hrim lai lo. 2010 chung ah hin kan miphun nih kan rak tawn bal lo mi le a rak um bal lo mi thil tam pi a tawn. Kan miphun chung ah a rak umbak lo mi kan nu le zong nih kan ram mipi thimnak ah MP an hmu cang ti mi thawngttha kan theih i, vawlei cung sianginn tthabik pa khat ah aa tel mi University of Toranto hna ah kan miphun M.A a hmu mi an um cang ti kan theih rih.CNF nih a rak um bal lo mi thilttha le thil thar tam pi a tuah. America ram i , kan mino min thang tam pi nih CNF nak in a biapi deuh mi mibu rian ttuanak a um lo tiah heh tiah an au pi. Kan biaknak le hruaitu 200 leng nih Malaysia ram Kuala Lumpur ah kan miphun hmailei rian ttuanak khuattha an khan chuahmah. Hi thil pawl hi hmailei kan miphun a kalnak caah thilttha le thil thar lawng te an si.

A tu lio ah Europe le America a um mi kan miphun chung ah a lar bikmi cu CNF a si. CNF rianttuanak ah thazang chuah ve lo ding le i tel ve lo ding cu hawi ruahnak ka can lo, hawi tuak ning ka phan lo ti tluk in mi tam pi nih ruah a si cang. CNG General Secretary Pu Paul Sitha pumpak bak in Europe ram a um mi kan miphun hna cu a va tlawn hna. A hmasa bik ah Denmark ram ah a va tlawn hna. Denmark ram chung CNF hruaitu Pu Tawk Ceu he an ni zul i, kan miphun umnak khua vial te an va cul. A tlawmpal ah CNF Foreign Secretary Dr. Sui Khar nih a vun luh chih hna. Denmark aum mi kan miphun nih November thla chung ah CNF an kuat mi hna phaisa hi a tlawm ti lo. Dr. Sui Khar chimnak ah cu "Miakpi" puah thawng ban tuk a si a ti.

Denmark ram an tlawn dih in Norway ram ah an lan. Norway ram chung CNF hruaitu bik Pu Tluang Peng tthit hruainak thawng in, kan Chin miphun umnak vialte an va tawn hna. Norway ram kan miphun pawl zong nih Denmark aum mi pawl an rak bawmhna ning thiamthiam in an rak bawm hna i, Chinland Club caah kumkhat Euro(an ram phaisa) in150 thawk lawng si lo in, AK- 47 meithal hrimhrim in kan nin cawk piak hna lai a ti mi lawnghmanh in minung 15 hrawng an si. A mak i, a ropui ko.
U le nau hna, kan miphun hi mah zawn lawng aa ruat mi miphun kan rak si hrim hrim lo. Kan Pathian, kan Ram, Kan miphun kan dawt i, kan tthanh dih ko. Kan mah CNF lei rianttuan tu pawl nih kan nin tlawn khawh hna lo le kan rianttuannak kong kan rak in thanh kho hna lo ruang tu ah hin, kan miphun a daw lo mi kan rak lo i a si.

America ram chung ah Col. Solomon, Pu Thla Hei an rian ttuanak le an kal nak lam thluan zong vuipi kal thawng a hnin i aa hin ko. Tuzan hin Georgia ram Atlanta khua an riah zan a si i, a tu mah ca ka ttial lio hi kan miphun mipi he bia an ni ruah chuamah lio a si lai. Lunglawmh awk tuk ding thil pakhat a si mi cu Australia lei in, Col. Solomon le Pu Thla Hei hi rak kan tlawng kho hna seh law bia rak kan ruah ve hna seh an rak ti lengmang hna. Australia lei nih request an rak tuah mi hna hi tuah phu hrim hrim an si ko. Col. Solomon hi a tawn mi le a hmuh mi experience a tam lawng si lo in, biachim hrim hrim a rak thiam bak. Cu lawng si lo in, Pu Thla Hei hi biachim le mikawmh a thiam tuk. A tlawmpal um tti cangkaa khin mi nih dawtngai ding khin an pahnih in um an thiam. An kawi-fa in aa zul khal tti ding hrim hrim khi an si.

Col. Solomon, Pu Thla Hei, Dr. Bawi Uk Thang te biachimnak le rianttuannak thawng in, kan miphun 6,000 leng kan umnak Indianapolis khua ah kan miphun mino ah bochan bik mi pawl chung in minung (13) nih CNF local committee an dirh. Hi minung 13 chung ah hin kan Chinram rak um lio ah Khuabawi sau lak te a ttuan cang mi in, CNF intelligent department ah dircetor a ttuan ciami tiang an ni tel. Cun kharih fa bu ah mino chairman, CYO chairman, Student Union Chairman ti ban tuk a rak ttuan cia mi hruaitu tthing lawng te an si. Hi kan hawi le minung 13 nih minung 6,000 tthate in an kan kal pi thiam ah cun Indianapolis khua a um mi kan miphun lawnghmanh nih CNF rianttuanak cu zeimaw zat a cawi khawh lai ti a fiang. Chaiman Salai Ceu Thawng chimnak ah cun " Indianapolis cu mifim cathiam le politician tam pi umnak a si i, zeihmanh phan ding a um lo. A can lakthiam le lungsau tu kan hau te lai" tiah lungtho ngai in a chim. CNF hmailei a kal nak ding lam thluan cu lung a hmui i, tha a tho ko.

U le nau hna, Thantlang peng Leitak khuami pi Za Tlem le Salai Za Ceu Lian nih kan miphun ah a rak um bal lo mi thilttha an tuah. Hi hna pahnih hi Leitak bawi Pu Mang Hnin a tu le an si i, kan miphun tuanbia dawh, tuanbia thar an ttial. Salai Za Ceu Lian nih vawlei cung University minthang University of Toranto in M.A degree a kan lak piak. U le nau hna, M.A cu mi tam pi nih an lak nain sianginn aa lo lo. Toranto Uniersity te hna, Harvard university te hna ah M.A va lak cu mi tam pi ti khawh mi a si lo. Pi Za Thlem hi a nai bik elcetion ah Chin National Party (CNP) in MP a tling. Kan Chin miphun nu lak ah a pakhatnak le a hmasa bik MP a tling mi nu a si. Vawlei cung Democracy ramtha bik kan ti mi USA ram hmanh ah hin nu pawl i, congress chung ah an ni tel khawh hi a sau tuk rih lo. Hi pi Za Thlem MP a thin mi nih hin, kan miphun nih equal rights le democracy a muru ttha te in kan ni fian nak, kan miphun hawi miphun hnu ah kan tang ti lo ti nak ttha te in, a lang ter. Hi kan miphun hmai a hngar ter tu le a cuaisang tu Pi Za Tlem le Salai Za Ceu Lian, nan cung ah kan miphun nih kan nin lawmh pi hringhran ko hna.

Hi a cung i thil pawl lawng hi siloin, kan miphun ttuan bia ah a rak um bal lo mi thil pakhat Malaysia ram Kuala Lumpur in kan theih. Kan miphun nih kan biaknak lei hruainak ah kan bochan mi kan pa le pathum Rev. Dr. Stephen Hrekio, Rev. Dr. Chum Awi, Rev. Pa Ni Mawng hruainak thawng in, kan biaknak lei hruaitu le pastor 200 hrawng cu Global Chin Christian Fellowship (GCCF) tuah khawh ding ah kar an hlan chuahmah ti mi thawngttha kan theih. Hi meeting ah a kal mihi vawlei cung khuazaa ram kip in kan miphun le kanbiaknak lei in bochan deuh mi lawng te an si. Meeting a kal mi le a hruaitu hna zoh cang kaa in kan miphun le kan biaknak caah thilttha, thilmak a um bak lo mi an cuah pi lai timi a fiang. A thei tu mi phun hawi kan hna a ngam i, ruahchannak lian pi an kan ngeih ter. Kawl pawl nih Chin miphun vialte kum 100 chung ah kawl biakmi kan biak ter hna lai tiah an ni timh mi kan theih i, thinphan thla lau ngai in kan rak umnak vial te cu Kuala Lumpur meeting kong kan vun theih hnu cun mi zei a pawi ti lo. A thei mi pakhat cio kan miphun le kan biaknak kong ah lungdam nak a kan pek.

Miphun hawi hna, a kal chuahmah mi kan miphun dohthlennak lam hi a har nain,a zawh a nuam ko. Tha afak lo. Inn ah ngakchia zoh ding le rawlchuang tu ca lawng ah kan rak ruah mi kan far Pi Za Tlem le a hawi le pawl nih rawlchuan lawng cun an lung asi ti lo i, miphun zalawnnak ah tiah a ho ral hmanh ttih ti lo in, ram rian ah an ni thawh. CNF kan pa le nih chun-zan dinh lo in Europe le America campaign an kan tuah piak. Cu lawng si lo in, biaknak le kan pa le pawl zong nih kan miphun le kan biaknak ca ah thatho ngaiin khua an kan khan piak ti kan vun theih mi nih kan miphun ca hna a ngam ter. A bik in, carel cu pakhat cio nih kan miphun caah thla kan cam nak lawng si loin, kan ruah nak le kan ngeihchiat phaisa-tangka tiang in kan ttan cio mi nih kan miphun hmailei a muisam iang a ngeih ter. Kan miphun hmailei a kal nak ding lamthluan cu aa dawh ko! A ho hmanh ka tha chia hlah seh.

Nan miphun hawi,
Daniel Sakhong
Indianapolis

CNF le Nihin kan Chim Miphun Dirhmun (Part 7)

CNF le kan miphunnih kan tawn mi thil hi tamlak te thanh ding a um caah, tuzan hi USA chung ah kan miphun nih kan tawn mi kan thanh hna lai i, thaizing ah vawlei cung khuazaa ram kip ah kan miphun le CNF nih kan tawn mi pawl kan thanh hna lai.

"Pu Mon, halphung a si lo ah cun ka ngai thiam law, in hal ko tuah ning! CNA ( Chin ralkap) hi nan zaa pi zeizat dah nan sii?"

A cung i, biahalnak hi Col.Solomon USA ramchung a tlawnnak pauh ah an hal bikmi bia pakhat a si. Hal phung cu a sitaktak lo. A sinain theihduh awk a tlak tuk mi bia a si hawi. A lehmihna cu, "zeizat kan si ti cu kan chimh kho hna lai lo. A sinain,kan Chinram chung chaklei Tiddim-Tonzang ram in, thlanglei Paletwah ram tiang kan duh pauh in kan duh mi kan tuah (control) khawh dih. A sinain a zaa naisai lo, ralkap tthawn chinchin kan hau. Nichuah lei Chinduin tiva tiang, chaklei ah Tamu-khanpat tiang vialte va lak dih cikcek i, kan ram zalawn te in kan uk tiang ttuan ding rian kan ngei rih" a ti hna.

Mizaa pi caah cun zeizat set an si lai vuntuak awk ah a har taktak ko. Asinain, thil a thei deuh mi le ralkap ah cansau deuh aum cang mi ralbawi tthing kan u Pu Thawng Za Lian, Pu Thawng Lin te pawl caah cun Pu Solomon a rank cu full colonel a si an ti cang ka in, CNA zeizat dah an si lai ti mi cu hal a hau ti lo. International Military system umtu ning ah Colonel nih cun a tlawmbik ralkap (1,000) a uk hna lai. Captain nih (100) hrawng a uk hna lai i, major nih cun (700) hrawng uk ding a si. CNF cu International military code and conduct ttha te in a zul mi kan si i, Col. Solomon Major Gereal hrawnga si ah khin cun CNA (10,000) hrawng an si cang ti hi kan thei te ko uh.

Ralkap phung ah Colonel (Bu-Hmu-Ci) pakhat hi body-guard ralkap (7) nih zulhpeng phung a si. Ral a tam deuhnak hmun ah cun platoon pakhat, ralkap (30) nih zulh peng ding asi. Colonel Solomon USA a um chung zong ah hin Hakha an inn bantuk in a ruah mi, a far nu Pi Dawt Tthahlei Par te inn, ah dah ti lo cu a pum he pe (20) nak hlatdeuh lo bak in, a tlawmbik CNF member pakhat tal nih zulh peng a si. Hihi CNF/A le ralkap phung a si i, an security hi a bia pi tuk. Mah caah cun Colonel Solomon rawl ei kan sawm maw, len kan sawm maw a pawng ah a nau le CNF pakhat pauh cu a ni tel peng lai i, sawmlo pi in an rat ve ti ding an si lai lo. A nau le aa rat pi hna lo i, a mah lawng te a rat ah cun, a chungkhat, a u-nau tak tak kan si caah a si tiin, rak theih thiam cio te ko uh.

Carel tu u le nau hna, kan miphun ralbawi nganbik mi Col. Solomon, kan miphun chak le thang, nichuah-nitlak a kan pumhkhawmh tu Pu Thla Hei, le aa hngilh mi zong thih-ngamh in a kan zuan ter dih tu Dr. Bawi Uk Thang hna cu an ni zul tualmal i, kan hnu zarh chung America ram chak le thang tamlak te an cul. Missouri ram St. Louis, Texas ram: Dallas, Houston, Cautus, Amarillo,Midland, Kansas ram Kansas city, Kentucky ram Covington, Ohio ram:Cincinnati, Dayton, Columbus, le Illinois ram Chicago, Wheaton timi khua le ram pawl an phan. Hi khua le ram vial te hi an tlawn i, kan miphun thawng tampi nih an bia an ngaih hna. Minung tam tuk ruahnak le hmuhning an thlen. An khual tlawnnak hi, na pawng ah USA ram map naa chiah ah cun vun zoh taa hmanh law, kan miphun hmailei caah ah na lung a hmui i, na hna a ngam tuk ko lai.

Hi an khualtlawnak khua pawl i, kan miphun pawl nih an rak kan chimh ning ah cun, an pathum in bia an chim ah hin ngeih a nuam tuk i zanttim 1,2 tiang hna hi kan tthu. A chelcehl ah cun an bia a ngai tu hna hi kan kaa kan ni aan dih, kan lu kan tun i, mit-theh lo phun khin kan um i camhmi hna khi kan lo an ti. Kumkhat $150 pekve in Chinland Club luh lawng in an lung sii lo i, minung (13) nih Russia ramtuah AK-47 meithal zunkhat cio kan nin cawk piak chin hna lai an ti hna. Colonel Solomon a tlun tik cu AK-47 meithal tamnawn he a kir te ko lai. U-pa nutling patling in mino tete tiang nih kan miphun rianttuan ah biatak tein kan nin ttan pi hna lai an ti hna lawng si lo in, kan pastor pawl hrimhrim nih "kan si khawh tawk in kan rak ttang cio lai, nan tha rak chia hrimhrim hlah seh" tiah thapeknak le thlacamnak an ngeih piak mihna hrim hrim lawmh a um tuk ko.

Texas ram Amarillo khua a um mi kan miphun hna hi a minung cun an tam lo. Amerillo Chin Christian Church (ACCC) tiin, kharihfa bu an dirh ve i Pathian bochannak lei le zumhnak leiah zohchun awk tlak khin an zumhnak a tthawng. An zumhnak a tthawn caah cun maw zeidek USA ram kan miphun chung ah Biakinn ttha tak tak a caw hmasa mi an si. An biak inn awnnak cu 11/14/2010 ah sunglawi ngai in an tuah. Hi biakinn lawmhnak ah hin kan miphun ah biaknak lei in kan pa bik tiah kan upat mi hna: Rev. Dr. Stephen Hre Kio le Rev. Dr. Duh Kam zong an sawm hna. Biaknak lei in kan pa bik lawng si lo in, kan miphun dohthlennak ah kan pa le Col. Solomon, Pu Thla Hei le Dr. Bawi Uk Thang zong sungluai ngai in an sawm ve hna. Hi ACCC kharihfa bu an thil tuah mi hi upat lo awk an ttha lo. Zohchunawk tlak hrimhrim an si. Anmah tein lawmh ko loin, biaknak le kan pa le an sawm hna i, CNF kan pa le pawl cu an sawm hna lawng si loin, kan Pu Solomon tihang kan soh lai an ti i, vok an thah special rawl ei ttinak an tuah piak. Vok pakhat a man cu America ram ah cun a tam lo, a sinain hi an vok thahnak nih a langhter mi cu CNF le Col.Solomon cu kan u pat i, kan miphun dohthlennak hi kan taa a si. Kan tii khawh chung in kan ttang ve lai i, kan nin dirkamh ve hna tinak hmelchunh a si. Pathian nih thluachuah pee chin hna seh law, careltu miphun hawi vialte zong nih kan lawmh pi cio hna lai tiah ka zumh.

A tutan Pu Solomon USA ramchung a tlawnnak kong hi ruah tikah thil a cang bal lo mi lawng te an si. USA a cozah pinih CNA ralbawi tawn kan duh i, Washington DC ah rak ra taa seh an ti i, biathli an ruah hnu in a khua tlawnak pawl hi a mak tuk. Kan miphun zaapi in lungthawhnak le thazang kan chuah tthan mi hi lawmh lo khawh a si lo. A khuacio in phaisa lei, ruahnak lei, thlacamnak lei a ttang mi pakhat cio kong le lunglawmhnak chimthlu khawh a si lo.

Asinain, chim lo awk a ttha lo mi cu kan miphun nih zohchunawk kan nu/kan pi kum (80) a si cang minu kong a si. Illinois ram Chicago khua ah a um mi a si i, a min ka theih lo caah ka ngai thiam seh. Anna pi tiah an auh. Hakha pi-daw-taa sang ah a ram um mi an si i, Hakha nih cun Mawng Tin nu tiah auh a si. "Ka nu nang cu na u pa cang i, rian zong na ttuan kho ti lo, Chinland Club ah cun lut duh hlah, thla tu kan cam piak ko" tiah Col. Solomon nih a thlauh nain a duh lo. "Nan hawile ram ttha ttha ah duhpauh in, an ni nuamh lio ah, ihnak te hmanh ngei lo in thingtlang le ramtang ah mah tluk in rei a thei mi ka fa le CNF pawl nan caah cun, kumkhat $150 cu ka hmuh khawhnak lam aum ve ko lai"a ti hna. Hi bia a chim lio ah hin ka um lo nain, Pu Hei nih a ka chimh lio ah, kaa lawm tuk i, ka mitthlam in ka nu Mawng Tin nu a cuan pah in thil tam pi a ka ruah ter. Aw...a mah hmanh nih ka si khawh chung in kan bawm ve hna lai a ti va si kaw, kanmah duh pauh in rian a ttuan kho mi mitampi nih hi CNF rianttuanank hi keimah he a saing loh, ka tuak awk thil a si lo. A zuam minih va tuah ko hna seh ti phun in kumkhat $150, thlakhat $12, nikhat $.40 lawng a simi hmanh kan ni bawmh khawh lo hi cu, kan lungthin chung ah arak i seng mi "dawtnak" timi hi cu hawita nak in a va hme hringhran ko dah ti in, Pi Darthlia Lungtum bia kha ka lung ah a rak chuak.

Hi kan nu Anna pi hi a tu lawng ah hin kan miphun le kan ramcaah a tuak i, a ttang mi a si lo. Hakah khuapi a si hlan ah khin Falam ah a rak um bal mi an si. Mah Falam an rak um lio ah cun Hakha, Thantlang, Lautu,Mara,Zophei etc.etc...vialte nih kan rak fuh, kan rak tlun tawn mi hna khualtlun a daw tukmi, mi tampi ti le rawl a rak pe tawn tu a rak si. Falam an inn hi khaul kan rak tamtuk i, Bangla (khualtlun inn) bantuk bak khi a rak si tiah u pa pakhat nih a ka chim. Mahlio ah cun Falam ah khin kan mah Hakha lei kan rak tam lo i, a um mi hnih-khat hi khaultlun lei cun an rei a rak theih hrinhran ko rua. Mah tiin, pathian an theih, khualtlun an dawt hna lawng siloin kan Miphun hrimhrim a dawttuk caah nunsaunak pathian nih a pek i, a fa nu le a fa pa le pawl zong pathian thluachuah an hmuh khun nak a si lai.

October thla 16,2010 ah khan Illinois ram Moline khua ha Pu Thla Hei, Dr.Bawi Uk Thang, Pu Van Neih Thang tiah kan va tlawn. Rev. Lawm Cung Nung hruainak in kan miphun hawi tam lak te nih lungtho tein an kan len i bia an kan ruah. Kum 16 lawng a si rih mi tangkua sianginn ngakchia Mai Van Nun Par nih "kei mah zong Chinland Club ah ka lut ve lai. CNF cu Kan bawmh ve hna lai" a kan ti. Kan ni lawm tuk i, a kum le a min a kan chimh hnu ah ka hal hmasa bik mi cu na khua tah khuazei dah a si ka ti. Hakha khuathar ka si a ka ti. Muidawh mifim mino te khi a si rih. Kan lungchung cio khin, aw.. rian te hmanh a ttuan kho rih lo mi ka fa nu nih hiban tuk lungthin ttha a ngeih khawh hi cu mu.. tiin lunglawmhnak mithmai he kan khat na in, kan lunglawmh thluk in a chimzia kan rak thiam lo.

U le nau hna, kum 80 a si cang mi kan nu Anna pi le kum 16 lawng a si rih mi kan fanu Mai Van Nun Par an thil tuah mi nih hin, kan miphun pakhat cio nih kan ram kong thlukdeuh in vun bih tthan, vun tuak tthan ding ah rian a kan fial. An mah hmanh nih, an sii ning nih a pek hrim hrim hna lo nain, hi tluk ka miphun hawi an tuar-in nak cu zeitin dah ka zoh sawh khawh lai timi lungput he, kamseh le hacang rial in an ni thawh ve ah cun, nang le kei tah zeiban tuk lei in dah ttan kan lak ve lai??
Kan miphun hawi hna, kan nu kan pa kum 80 a si cang mi in, a cu zaa rih lo mi kan fanu, kan fa pa hna tiang nih kan ni thawh i, kan ttuan mi rian hi kan biakmi kan Pathian nih a zoh sawh lai i, a lak in a liam ter hrimhrim lai lo.

Nan miphun hawi,
Daniel Sakhong
Indianapolis

CNF le Nihin kan Chim Miphun Dirhmun (Part V)

Tuzarh,2010 November a zarh khat nak ah kan miphun nih kan tawn mi thil pawl hi a rak um bal lo mi thilmak lawng te an si.
Vawlei can dawngh tiang kan miphun tuanbia ah aa ttial ding mi hna an si.

A pakhat nak ah kawl ralkap cozah nih thimnak election cu nihin ah hin a tuah i, a tu mah ca ka ttial cuahmah lio te ah hin, kan Chinram chung ah a um mi kan u-nau hna cu buailurh in vote an thlak cuahmah lio a si lai. Hi thimnak (Election) nih hin thilttha deuh maw a kan phanh pi lai, thilchiatnak deuh ah dah a kan panh pi lai ti cu kan Pathian lawng nih a theih. A sinain, a fiang ko mi cu kan ram chung thil um tu ning: politics lei in siseh, ral i dohnak lei in siseh zeimawzat aa thleng lai. CNF kan cawlcangh ning hlan lio bantuk kha a si ti lai lo. CNA nih kanram ni chuah, nitlak an cul lai i, CNF nih vawlei pi theih in kan au nak kan muko tum thawng a thang deuh lai.

A pahnih nak ah USA ram chung ah a um mi kan Chin miphun nih kan dirh mi kharihfa bu tam pi chung in, Hakha holh a hmang mi kharihfabu (26) nih kan Chin miphun le kan Chinram caah tiah (11/06/2010) zarhte zan special thlacamnak an ngeih. Kan miphun chung in zumtu fa le tam pi hna nih mitthli he kan ram, kan miphun a zalawnnak caah le hi kan ram zalawnnak le luatnak caah tiah rian a ttuan mi CNF pawl le a dang Ramkhel rian a ttuan mi ENC, CNC pawl caah thla an cam. Kan mah kan kharihfa bu CEBC, Indianapolis zong Rev. Thawngling Mualhlun le Pastor Stephen Taknang hruainak in kan miphun caah special thlacamnak cu kan ngei ve. Kan nu he kan va kal ve i, a tu bak hi inn kan rak ttin a si. Lung a hmui ko. Kan ram caah mitthli he a tu ban tuk in thlacam tu an um chung pauh cu, kan thlacamnak Pathian nih a theih lai i, kanram le kan miphun nih kawl kut thang in luatnak le zalawnnak cu kan hmu hrim hrim ko lai.

A pathumnak cu Kawlram chung tuanbia ah a rak um bal rih lo mi thil pakhat a si. Tuzarh chung ah Chin, Kachin, Karen, Karenni (Kazah), le Mon pawl fonh in Federal Army timi ralkap lei ttanlak ttinak an dirh. Hi hi hriamnam leiin lungrual tein kawl doh tti ding ah hna thlaknak a si i, kawl ralkap nih hi miphun (5) chung ah pakhat khat sin kut a thlak, a kan tthuat sual ah cun kan zaa pi te kan ni bawm lai i, kan phawmh lai tinak a si. Hlandeuh lio cu kachin he an ni kah lio ah a dang miphun kan dai. Kachin le kawl i kah lonak ding hnatlaknak an tuah i, mah kar ah cun Karen a tthuat ti ban tuk kan rak si i, tlangcung mi pawl lungrual tein i fonh i, kawl rak kah ti nak a rak um bal lo. Hi kanmah tlangcungmi (5) kan ni fonh mi Federal Army hi ralkap thazang kan tlawm lo. Kawl nih a ttih i, a zenh ngai ngai. CNF kan chairman Pu Zing Cung le Foreign Secretary Dr. Sui Khar zong lu-sam hngal lo in hi a biapi tuk mi thihna-nunnak thil an hin an buai cuahmah lio a si.

A palinak cu CNF general secretary Pu Paul Sitha cu Geneva ah UN meeting kai ding ah Europe ram pakhat chung ah a lut cang tiah thawng kan theih. Geneva meeting a dih in kan Chin miphun umnak Europe ram United Kingdom, Sweden, Germany, Norway, Denmark le kaadang pawl ah a tlawng lai i, kan miphun hmailei rian ttuanak le i bawmhchan cio nak kong a tawl rel pi hna lai ti mi thawngttha kan theih. U le nau hna vawlei cung vialte hi Pathian nih kan Chin miphun zalawn te in umnak ah a kan ser piak dih cang ko. Pu Paul Si Tha khual a tlawnak zong a tluang i a ttha lai. Aizawl le Matupi a tlawn len ban tuk in Europe ram pawl a phanh zong ah a mah a inn cia phanh in a phan ko lai.

A panganak le a bia pi tuk mi thil pakhat cu CNA ralkap bawibik Col. Solomon le CNF Secretary of Organization Pu Thla Hei cu kan Chin miphun 3,000 leng um nak Dallas, Texas ah a tu hi an tlawn lio a si. kan miphun kan tawn cuahmah mi thil pawl kong ah Dallas a um mi Miphun u-nau he an ceih i, kan miphun hawi tampi nih CNF ah fulltime in kan va ttuan khawh lo zong ah kan ngeihchia phaisa-tangka in kan ti khawh chung in kan nin bawmh hna lai an ti i, Chinland Club an lut, tiah thawngpang dawh kan theih.

"Everything is big in Texas"! Mah bia hi Texas State i a um mi a merican pawl nih uangthla ngai in an chim mi a si. Hi bia hi a dik bak, Texas ah cun thil a cang le thil a um mi hi aa dang i, kaa dang state nak in an san deuh nak a tam pi. .Texas State hi kawlram tia a si i, USA ramchung ah California chim lo in a rum bik an si. American mirum bik pawl hi California le New York ah an um duh lo. Texas le Florida ah an um. A ruang cu an State income tax cozah nih an lak mi a niam deuh i, mirum tam pi nih an fuh nak state.

American mirum bik pawl nak a si ve bantuk in, Dallas ah aum mi kan u-nau pawl zong phaisa-tangka lei ah bochan bik mi an si. An ni cit mi motor pawl hi Lexus le BMW deuh lawng te a si. An business hi Japan rawl Sushi dawr tuah a si. Sushi hi rawl thaw a si nain, a man a fak tuk i, kaadang state ah cun a caw kho mi an tlawm. Texas le florida belte ah cun mirum an tam caah Sushi dawr a tuah mi hna cu kum1,2 ah a rum cawlh. Mah tihin kan miphun ah mirum tam pi umnak a si caah CNF i kan bochan bik mi hna chung ah pahnih a si mi: Col. Solomon le Pu Thla Hei nih timhciammam te in an va tlawnnak hna cu a si. Dallas khua in Pu Chan Ceu Cung pakhat nih CNF caah a thawh mi hi kaadang aum mi minung (10) kan thawh mi zat deng a si. Dallas aum mi kan u-nau hna biatak te in an lung a thawh i, ttan kan lak seh an ti ah cun CNF rianttuannak cu an mah lawng hmanh in hnar cheu cu an ti khawh ding khi a si.

Kan miphun ah mirum bik pawl an um lawng si loin, Dallas khua cu kan miphun chung ah midawh, awtha pawl le kan biaknak lei ah kan pa bik pawl umnak a si. Laitlang kan um lio i, biaknak lei in kan rak i bochan mi hna kan pa le minthang tam pi cu a tu Dallas khua an panh dih. ZBC chiarman tthing Rev. Ngun Awi, ZBC GS tthing Rev. Dr. Chum Awi, Dr. Van Ni, Dr. Ceu Lian Thang, Rev. Lian Hre, Rev. Zam Mang, Pastor Za Thawng Cin le a dang pastor minthang pawl umnak a si i, kan miphun le CNF hmailei kan kalnak ah ruahnak ttha ttha a kan cheu kho tu tam pi umnak asi. U le nau hna, kum (22) chung kan ram chung i, thilttha-thilchia vial te a thei tu kan ralbawi Col. Solomon le kan miphun nichuah-nitlak, chak le-thlang a kan fawnh kho tu Pu Thla Hei le Dallas kan miphun hna an-biaruahnak le an khuakhannak cu hmailei kan miphun kalnak ah a bia pi i, a sullam a um ko lai.

Miphun hawi hna, tuzarh kan tuah-kan tawn mi thilpawl hi kan miphun hmailei a kalnak lam ah thil biak pi lawng te an si. Pu Zing Cung le Dr. Sui Khar an kan hruainak in, tlangcung mi dang he an tuah mi Federal Army kong siseh, USA ram chung i, kan Chin kharihfa bu (26) nih kan miphun caah special thlacamnak an tuah mi siseh, Col. Solomon le Pu Thla Hei Dallas an tlawnank siseh, CNF general Secretary Geneva meeting kai a ratnak le Europe ram pawl a tlawnnak siseh kan miphun caah thilmak lawng te an si. Zeidah kan tawn te lai tiah ruah phak lo mi, nihin thimnak (election) hnu a cang mi thil kong ah thinphan thlalau tuk in um hlah uh sih. CNF a cawlcangh le a hawiher duh a nung i, a tthawng thluah mah ko. Pathian sin thlacam nak tu he i bawm cio uh sih

Nan miphun hawi,
Daniel Sakhong
Chiarman
Regional Committee of USA
Chin National Front

CNF le Nihin kan Chim Miphun Dirhmun (Part IV)

CNF aa thawknak in kum (22) chung a ralbawi uniform i phawih lo in, kan miphun ral a kan kham piak tu CNA ralbawi Colonel Solomon cu, America ram an khuapi bik Washington DC ah a um mi kan Chin miphun nih sungluai ngai in an dawn. Col. Solomon cu 1988 in CNF ah a lut i, 1989 Kachin ram KIO head Quaters ah a hawi kan Chin miphun (72) he ralkap training a lak dih in, ral tam pi an doh hnu ah kan Chinram ah an rak tlung. Kan ram chung CNF/A rian ttuan nak ah lutlai tu pakhat dirhmun in kumtam pi thisen le thlanti lak ah rian a ttuan mi a si i, kan miphun nih nihin kan tawn cuahmah mi thil ttihnung le kan siining fiang bik in a thei cu CNA ralbawi nganbik a si.

Col. Solomon hi a pu le a pa an chan hrimhrim in, kan miphun le kan ram a rak veng tu le a rak zoh khenh tu mi ralttha chung an si. Col. Solomon a pu Thantlang bawi Pu Lal Luai hi mirang nih kan Chinram an rak tuk lio ah, mirang a rak do tu kan Chin miphun lak ah minthang bik pakhat a si i, nihin Thantlang certual cu Pu Lal Luai philh lonak min an pek. Col. Solomon a pu tthiamtthiam, Hriphi bawi Pu Khar Luai hi lairal tiah kan ti mi 1914-1917 mirang kan miphun nih an rak doh lio ah, hruaitubik pakhat a rak si. Kum tampi mirang nih thawng an rak thlak. Col. Solomon a pa Captain Mang Hei hi raltthatnak ah minthang a rak si i, kan kawlram Communist pawl kut tang ah a phanh lonak ding ah a rak kham tu ralbawi pakhat a rak si. Kan Chin miphun nih hi bantuk raltuk thiam le miral ttha hna chung in a chuak mi ralbawittha Col.Solomon kan ngeih hi kan van a ttha hringhran ko.

Col. Solomon cu Washington DC ah ni (4) a cam chung ah, Washington DC area a um ni kan miphun u-pa pawl, kharihfa bu ah pastor pawl le Hakha a rak um lio i, ahawi le tthingpawl an um nak a va zoh piak hna i,a va tawn hna. A len vah nak ah Pu Thla Hei, Dr. Bawi Uk Thang, Pu Van Luai, Pu Nun Uk Cung le keimah nih kan zulh peng i, motor kanmawngh piak.Kan ramchung a rak um lio ah pumpaluk cuih lei in a thiam bik le minthang bik pakhat ah aa tel mi a si leng in, Sunday school saya attuan i, mittha ngai a si caah a thei lo le a daw lo mi an um lo ti awk a si.

Washington DC a rea a um mi kan miphun upa pawl cu zohchunh awk tlak taktak an si. Khua an hngal, miphun an daw i, mi cawnglawmh le dawt an thiam. 10/23/2010 zan ah Col.Solomon le Pu Thla Hei cu a tu lio CNF cawlcanghnak le hmialei kan miphun ca saduhthah nak he biaruah ttinak tuah piak a si. Keimah nih Chiarman ka ttuan piak hna i, Pu Thla Hei Chinland club kong le USA chung CNF rianttuan nak a chim. A chim mi an lung a si tuk i, minung (70) hrawng nih Chinland Club ah lung tho ngai in kan ni tel lai tiah an kan ti. A dang can pawl cu kan ralbawi pa biachimnak le bia an rak hal mi pawl a lehnak hna in suimilam (4) chung kan can cu kan hman. CNA pawl an reitheihnak kong chim ah a mitthli a thla mi le a lung a hno mi lawng te kan si i, tthim hmanh tla seh law, kan theih lai ti awk tluk in kan dai.

A chim mi tampi lak ah an lung a suk cem mi hna cu thlanglei laitlang nih chaklei laitlang hi nupa taktak bantuk in an kan bo chan. kawl ralkap nih kawlbiaknak biak ter ding ah phungki tamtuk an rak thlah hnawh hna. CNA pawl nih tthawlpiak hna hlah uh si law, kawlbiaknak nih tamlak te a khuh cang lai. CNA nih kan tthawl hna hnu in, kharihfa si ter awk ah missionary tamtuk kan herh ko. Kan Chin miphun nih kawl sin tu ah tamlak te missionary kan ni thlah i, Pathian bia kan va chim ti kan theih, a sinain kan miphun tu cu Pathian bia chim tu le cawnpiak tu ngeih lo in kan vaih ter hna. Lungfah ngai awk thil a si. Hi hi kan ruah piak tthan uh tiah bia ngai tu vial te a kan nawl.

CNA hi um hlah seh law, kan ram hnarcheu ah Rakhiane ralkap (tapung) pawl an rak phan lai i, an duh mi pauh an tuah lai i kan mipi an hrem hna lai. CNA nih nihin tiang cu kan khamh khawh nain, kan CNA rakkap nunnak tampi kan ni kah nak ah a liam. Hihi kan miphun tam pi nih nan kan theih pi lo a ti. CNA hi rak um hlah seh law, dohthlennak min i lak riangmang in mi pi cung ah duhpauh in phaisa ahal ding mi mitthalo bu (daa-miah) tam pi an um lai. An chuak hnih nain, CNA nih kan khamh khawh hna caah a si ati.

Kachin le Karen ram ah cun Pastor pawl vial te Political training an kai dih i, an ram doh thlennak ah thluk ngai in rian an ttuan ti kho. Kan mah zong kan pastor pawl le kan hrawitu pawl nih kan dihthlennak hi thluk deuh in kan theih pi hna seh law a va ttha hnga dah a ti. An nu pi le an fa le pawl he, an ui an ar pawl kal pi in ral nih an dawi hna nak kong a chim ah cun a ngai tu caah celh awk a ttha lo. Kan mah bantuk kan miphun a duh apuh kanmah ban tuk in duh pauh in refugee sawk in kan sin ah a nuam kho ko ding zeiruang ah hen hi thluk reithei hi an in tiin mi hnar ruh no a ttam dih. Bia chim le a thiam fawn i, mah zan cu a bia chim ngaih cim lo bu in zan 11:pm a phan i, ttin a zaa aii.

A thaizing 10/24/2010 zarh pi ni ah Chin Bathel Church (CBC) le Chin Baptish Mission Chucrh (CBMC) biakinn pawl ah bia a chim dih hnu in, Mara Community Church (MCC) le Zotung Community Chuch (ZCC) i, u pa pawl sin ah Col. Solomon cu CNF upa dang pawl le tiah kan va len hna. Lungtho ngai in CNF rian ttuannak ah kan nin bawmh hna lai tiah ZCC le MCC u pa pawl nih lungtho ngai in an rak kan ti. 10/25/2010 ah Col. Solomon cu Indianapolis lei ah Pu Thla Hei, kan nu le keimah nih kan rak tlun pi i, a tu hi Indianapolis ah a far nu Dawt Thahlei Par te inn ah aa tthum. Kum (22) chung inn in a chuah hnu in a veikhat nak (a family)a chung le sin a phanh tthan a si. A caah a sungluai tuk mi ni a si. Asinain, a daw bik tu a nu sin cu a phan kho rih lo.

Miphun hawi hna, CNF le CNA hi um hlah seh law mu...kan miphun nih kan tawn hnga ding ral hi ttih a va nung lai dah.

CNA ralkap pakhat cio sin ah u pat nak he,
Daniel Sakhong
Indianapolis

CNF le Nihin kan Chin Miphun Dirhmun (Part III)

Ka ngakchiat lio ah hin, khuate lei um kan ti cu ka hawi le he ramlak deuh ah khua kan sa. A bik in Cangai khawrh le Zu cawh hi kan rak zuam taktak. Cangai cu a khawr thuk pi in a cawh zong ah, a hlat (a chuahnak)a um lo i, kan kut aa tlum pauh ah cun duh tik pauh ah tlai kawh an si. A sinain Zuu belte cu mah ti cun a si lo. A khawr a tuah tik apuh ah, emergency a um tik i, a chuahnak ding a hlat ttha te in a tuah i, fawite in thleih khawh an si lo. Thinghtam le Lunghram ah a hlah a tuah chinchin ah cun, muihtiang tleih kan ni zuam hman ah kan tha lawng a baa. Zei ti hmanh tuah khawh an si lo.

Hriamnam thlei in dohthlennak tuah tik pauh ah Zuu ban tuk in, kan luhnak le kan chuahnak a ttha tein a um a hau. Kan ral nih an kan nam deuh chel, kan mah nih kan nam deuh hna chel a um tawn i, kan ral nih an rak kan nam deuh sual tik ah a hnu lei in thazang lak tthannak caah, a himnak hmun a um hrim hrim a hau. Hi ban tuk hmun aum khawh nak ding cu kan mah duh in serkhawh a si lo. Pathian nih a kan pek mi, thisen in kan cawk mi kan ram umtuning (geography) a tthat lawng ah a si kho.

Miphun hawi hna, kan ram hi hriamnam tlaih in dohthlennak tuah nak caah, a tthabik mi ram a si. Kan fing le kan tlang hi ralkhamnak caah le ambush tuahnak ah a tthatbik nak hmun a si. Hihi Japan le British pawl nih ttha tuk in an theih i,Vawlei cung a veihnihnak ral lio ah Japan le British pawl an ni khamnak le an ni pelnak bik hmun cu kan ram a si. Cu lawng si lo in, Vawlei cung ah Democracy ram nganbik India ram le a thlang lei ah Bangaladesh ram an um. India le kan ni theih sual hmanh ah Bangladesh he i kawmh khawh a si i, Bangaladesh he kan ni theih sual zongah India he i kawmh in kan duh mi tuah khawh a si. Nihin kan dirhmun ah cun, CNF nih an ramhnih in ttha te in kan kawmh kawh hna i, kan lam pi a tluang. Kan umnak kan ram hi thinghram tang ah khawr a tuah mi zu aumnak hmun a him ban tuk a si.

Kan Chin miphun vawlei cung ram thum (Burma, India, Bangaladesh) ah kan ni tthen hi chikhat te zoh ah cun ngeih a chia nain, ram thum ah rak i then hlah uh sih law, harnak kan tawn tik ah pakhat le pakhat kan ni bawm kho lai lo. Mah caah cun mah ram thum ah kan ni tthen hi kan van a ttha, kan tuak khawh lo mi Pathian khua khan a si. A luan cia mi kum 30,40 hrawng ah Pu Laldeng ah hruainak in Mizo National Front (MNF) nih dohthlennak an rak tuah i, India cozah an rak doh. India cozah nih a vunnam deuh hna pauh an Bangaladesh le Burma ram chung a um mi kan Chin miphun nih kan khamh hna.

Kanmah nichuah lei Chinram(Lairam) a um mi pawl zong a tu ban tukin kan pawcawmnak a har tik ah nithlak lei kan Chinram (Mizoram) ah rian kan va ttuan, thil kan va zuar i, ttha te in, kan ni cawm. CNF nih kawl pawl a vun doh hawi tik ah, Bangaladesh aum mi kan miphun unau le India a um mi kan mi phun hawi nih an kan dir pi i, duhpauh in kawl kan phawmh khawh hna. A fiang bik mi cu kawl nih CNF zeitik hmanh ah a kan teikho lai lo i, kan dohthlennak cu teinak lekan miphun zalawnnak he a dong lai. A tuan le a tlai bel te cu kan biak mi Pathian lawng nih a theih.

Kan miphun hawi Kachin, Shan, Karen pawl kan zoh tik hna ah kanmah ban tuk in a hmunhma le an si ning a ttha lo. Kachin an hnu lei ah China an um. China cu India ban tuk in Democracy le zalawnnak a um lo lawng si lo in, kawl he hawikawm ttha tuk an si. Shan le Karen kan zoh hna lai. An ram ri aa chang mi Thailand cu ramfa te bochan awk an tlak lo he ah kawl he hawi kawm ttha tuk an si. Karen le Shan pawl Thairam ah harnak an tawn mi kan hmuh lengmang mi ah hin Thai bochan awk an tlak lo ning a lang. Kan nih cu India ram kan luh tik an ramdang kan phan ti hmanh i theih lo in, kan miphun kan hmuh hna, kan holh in kan holh i, kan duh pauh in kan pathian kan biak khawh. Kan hawi le Kachin, Shan le Karen pawl kanmah ban tuk in ramdang an chuah, dohthlennak an tuah tik ah an um kho lo. Hawinak in a ttha deuh mi dirhmun ah kan dir. Kan umnak hi Cangai khawr bantuk a si lo, thingkungpi tang ah khawr a tuah mi zukhawr a him ban tuk in a him mi a si.

Kan mitthlam ah khin i cuan ter hmanh uh sih! Kawlram ramri in India ramri kan luh cangka ah khin kan holh, kan biaknak, kan titvun aa lo lo mi, kala holh in a holh mi, hindu le muslim abia mi Kala pawl lawngte khi hmu hna seh law zeitluk in dah a har lai. A sinain, kan nih cu Burma ramri timi kan lawnh i, Indiaram ri kan phanh ah ramdang kan phanh ti kan theih lo. Zophei hloh a holh mi nih bawinu tiva kan tan i,Siata kan phanh ah zophei holh in an rak kan dawn. Laiholh a hmang minih Sialam khua in, tipi kan tan i India ram kan lut ah Sangau kan phan i, laiholh tein an rak kan chawnh. Rih in Camphai kan luh zong, Haimual lei in kan luh zong ah cu thiam thiam a si i, ramdang kan phan ti kan ni ruat lo, kan inn ah kan tlung tiin kan ni ruat.

Kan miphun hawi Bangaladesh a um mi kong chim zong ah mah thiam thiam cu a si nain, (a tu hi CNF cawlcanghnak kong ah Kan Chin miphun 300 hrawng umnak, Iowa state lei kal dingah ka hawi le Pu Thla Hei, le CNA ralbawi hlun Pu Van Neih Thang le Pu Biak Ceu te nih an ka sawm cang i) ka ttial manh ti lo. Hawidawthna, Pathian nih vawlei cung ram ramthum India, Burma, Bangaladesh ah kan miphun pakhat le pakhat i bawm kho hna seh tiah a kan chiah i, zalawng te in cawlcanghnak canttha a kan pek. Hi tluk dohthlenak caah hmunhma ttha ah kan ni ngeih i, kan ttuan ko bu in zei tindah kawlpawl cu tei lo in le, kan miphun zalawn nak hmuh lo cun kan um hnga.......
Kan Pathian kan sin ah a ttang ko.

Kan Chin miphun dihlak chunttha uh!
Nan miphun hawi,
Daniel Sakhong
Indianapolis

CNF le Nihin kan Chim Miphun Dirhmun (Part II)

Miphun pakhat khat nih miphung dang uknak kut tang ah a phanh sual ah cun, miphundang uknak kut tang ah a phan minih a tei tthan ve, a si lo ah cei cikcek in a hrilh khawh ve hlan lo cu zei tik hmanh ah a luat ti lo. Khat te lei in kan chim ah cun miphun dang kuttang ah a tang mi nih luatnak hmuh ding cu Bawi Zisuh dawtnak ban tuk in man lo in, dawtnak in pek a si lo. Thisen luan le nunnak pek hnu lawng in hmuh khawh a si. Kawl miphun pawl kut tang ah a phan mi kan mah Chin miphun zong nih kawlkut tang in mahte in i uk khawh nak (self determination) hmuh khawh tthanding caah cun kan chawva, kan thazang le kan thisen he ttuannak lawng in a si kho ding a si.

Asinain, mah kawl pawl ceih cikcek in vun hrilh khawh ve nak ding ah kan Chin miphun ttuan bia ah a rak har bik mi cu khawi ka dah phaisa kan lak lai ti hi a rak si. Kan miphun hi mi ralttha kan si i, ral tuk lei ah cun kawl he i phawmh ding ah ready kan si zungzal. Samfa tia hmanh kan ttih hna lo. Kan hawi lei tlangcung mi dang Kachin, Karen le Shan te pawl ban tuk in kan ram ah a chuak mi lunghring, Sui, Thinghak, le a dang thil man sung pawl a rak um lo caah kan pu pa pawl nih doh thlennak an rak tuah mi cu cansau a rak kal kho lo. Mah tiin, kan ram ah thil mansung a rak chuak lo caah, kan pa le nih dohthlennak an rak tuah lio ah miphun dang bawmhnak lak khawh ding ah, zei hlan cem ah an rak i zuam i, lungreitheih an rak tawn.

Pu Hrang Nawl dohthlenak a thawk cang kaa in, American pawl bawmhnak lak ding ah CIA a rak chawnh hna. Pu Suan Kho Pau nih khawl doh a duh tik ah Pakistan (A tu Bangaladesh) pawl a kawmh hmasa hna. Pu Ttial Khal nih dohthlennak a vun thawk cangka in India bawmhnak lak khawh ding ah RAW pawl a chawnh hna. Hi kan pa le pawl hi Politics le dohthlennak an rak theih tuk i, an rak i fiang tuk. Mah thil an rak tuah mi hi mah lio can thil sii ning in zoh ah cun an rak tuah ding hrim hrim a si. Kan miphun le kan ram an dawtnak le a rei theih nak cu vawlei candawngh tiang kan philh hna lai lo i, kan u pat zungzal hna lai.
A sinain, midang bochan nak lawng in dohthlennak tuah cu can sau a nguh khawh lo caah kan pa le minthang pipi i, an doh thlennak zong cu can a sau hlan ah a rak dih.

Miphun hawihna, Pathian nih a kan dawt. Kan CNF hruaitu Pu Zing Cung le Pu Thomas phaisa kawlnak ah an lung rei a thei i, a khuaruah a har ti lo. Kala pa, Bengali pa le Mirang pa bawmh va hal len a hau ti lo. Pathian nih kan ram sernak caah bawmtu le tthahnem tu si awk ah Vaw lei cung khuazaa ram kip ah kan Chin miphun a kan thlah cang. Dohthlennak tuahnak (kawl kan tei khawhnak hna )ding ah a herh bik mi Phisa le fimnak a si kan ti mi cu kan mah Chin caah cun Pathian nih a kan pek dih cang. Vawlei cung sianginn ttha ttha ah chin mi kan kai i, vawlei cung ram tha bik ah phaisa kan kawl i kan ram sernak ah a har ti lo. Hi hi a dong i a cat kho lo, a dih kho lo mi kan suikhawr a si.

Kachin a lunghring khawr le Shan an Suikhawr cu a dih kho mi an si i, Karen an thinghak cu a dawng kho mi a si. A tu zawng adih cuahmah cang ti kan theih i, kan hawittha an si caah lung a ttha hrim hrim lo. Dih a thiam lo mi cu minung fimnak le thazang in ram a tthatnak ah rianttuan nak hi a si. Mah hihi a bia pi bik mi Suikhor cu a si i, mirang nih Investment in Human Capital an ti. Vawlei cung USA nih a uk khawh zong hi a bia pi bik a ruang cu Investment in Human Capital ah mi an tei hna caah a si. Pathian nih hi a dawng kho lo mi kan suikhawr hi kan ram sernak ah hmang hna seh ti a kan duh. Miphun dang Suikhor cu mi nih an chuh khawh hna i, an fir khawh. Kan chin miphun kan suikhawr cu vawlei candongh tiang a hmun lai i, a cat kho ti lai.

Hi Suikhor ttha kan ni ngeih cang hnu pauh cu kawl pawl cu kan duh can pauh ah kan hrilh khawh cang hna lai i, kan phawmh khawh cang hna lai. Tam deuh kan phaawmh khawh pauh le kan miphun zalawnnak a kau deuh kan hmu ve ko hna. Miphun hawihna, nihin hi caan ttha ah kan um. Kan miphun zalawnnak le luatnak hmuh ding ah inn kaa aa awng. Hi inn kaa aa awng mi hi kan miphun zaa pi rian a si i, kan hawi le a cheu khat cu an ni thawh i an ttuan cuahmah cang. Hi rianttuannak lam pi an kalnak ah an can a zat hlan in an thisen a luang i, leidai tang a kan liam tak mi kan hawi ttha ttha le kan u-nau pawl zawng an tlawm ti lo. Kawl hremnak kut tang ah a um rih mi kan unau pawl le kan Chinram caah kan nih tah kan ni thawh pah ve cang lai lo maw?

Kan miphun hawi zaa pi sin ah dawtnak he,
Daniel Sakhong
Indianapolis

CNF le Nihin kan Miphun Dirhmun (Part 1)

Miphun Hawihna,
American a cozah nih a nai te an chuah mi ca ah Malaysia lei in kan Chin miphun USA a rak phan mi hi (18205) an si an ti.
Indian, Thailaland, Burma ram le a dang dang a rak lut mi he cun kan chin miphun (20000) leng USA ram chung ah hin kan um tinak a si. Kan umnak khua hi khua 100 leng ah kan nih tthen dih i, Indianapolis, Dallas, DC pawl hi a tam bik kan um nak a si i, Indianapolis lawng ah hin 6000 hrawng kan um. Europe, Australia, New Zeland, Canada a phan mi he tuak ah cun kan miphun vawlei cung ram tha bik pawl a phan mi hi kan tlawm ti lo.

U le nau hna, Pathian nih thil a tuah pauh ah hin timhnak le duhnak ngeih lo in a tuah bal lo. Pathian nih zeidah a kan duh piak ti hi ruah cio lo in kan um lai lo. Hi kong ruah tik ah fiang tuk i a lang mi cu kan Chinram ah phaisa kawlnak a ttha rih lo, sianginn ttha a um rih lo. Pathian nih a kan duh piak mi cu ka ttan pi hna i, ka bawmh mi hn hi hmu hna seh law ka zum chin chin hna seh, cu lawng si lo in ramttha ah va kal hna seh law phaisa tampi kawl kho hna seh, vawlei cung fimnak sangsang va cawng hna seh ti a kan duh tihi fiang te in a lang. Khat te lei in kan chim ah cun kawlmiphun kut thang ah a um mi ka fa le Chimmi hna hi an ram ser tthannak caah fimnak cawnnak can tha pe hna ning, an ram sernak caah phaisa kawlnak can ttha pe hna ning law a ram hi sertthan hna seh ti hi a si ko.

Hi Pathian nih canttha a kan awnhnak hi le a kan duh piaknak hi ttha tein hman thiam ding ah CNF nih a timh i, rian a tuan. A tu kum 2010 ah cun kan miphun nih hitiin pathian a kan duh piak nak hi kan theih thiam ngai ngai ko ti kan langh ter. Kan Chinram ah mipi nih reithei ngai in CNF caah phaisa an khawl tawn mi kha kha ramleng a um mi kan miphun nih fawideuh in kan pek cang. USA ram chung kan miphun minung (20) pa kul in (50) sawmnga kar umnak pauh ah CNF representative pawl (aiawh tu palai) pawl ciah ding ah aa tim cuah mah. Kan miphun (50) cung umnak pauh ah CNF committee um ding ah timh cuahmah asi, USA ram chung khua 100 leng ah CNF aiawh in rian tuan tu kan um lai tinak a si. A cheu khat khua ah cun keimah pumpak in ka tuan lai an ti i, heh tiah an thawk cuahmah cang.

CNF Department of Organization secretary Pu Thla Hei hruainak in Chinland Club tuah a si. Cu Chinland Club cu CNF rianttuannak caah kumkhat ah a tlawm bik $150( za le sawmnga) ka thawh lai a ti mi pawl club a si i, a fawinak cun kan miphun le kan ram caah cun ka har i, ka reitheih zong ah thilrit tam deuh kaa khinh lai aa ti mi pawl club a si. Hi club hi aa thawhnak a nai te rih nain, ruah lo leng in member minung tam tuk an rak lut. U le nau hna, mah thil nih a fiang ter mi cu kan miphun nih kan Chinram le kan Chin miphun hi kan philh lo i, kan dawt tak tak ti a langnak a si.

Kan ram reitheihnak in, ramthar ah a phan kaa mi le a rual rel rih lo mi caah cun Miphun le ram caah ttuan duh le thawh duh ngai a si ko hmanh ah $150 vun pek ding cu thirrit deuh ngai a si. Mah ban tuk pawl caah cun Chinland Club vun lut rih lo in, kum khat caah $30, $50 ti ban tuk in a thawh mi zong an tam pi. Kan miphun ca rian ttuannak ah lung tho tein thawh mi pauh cu lung lawmh nak ngan pi he a tlawm zong a tam zong ah u le nau hna co hlan a si.

Kan hnu zarh kha Springfield, Missouri khua CNF rianttuan nak kong he pehtlai in kan va tlawng hna. Cu khua ah cun kan chin miphun minung 100 hrawng an um i, Rev. Ngun Iap Mualcin le Pu Thawng Lin le a dang u pa pawl hruainak in, Springfield Chin Community Church (SCCC) tiah khrihfa bu zong an dirh. Biaknak lei in zoh chunhawk tlak in khua an sak hlei ah CNF rian ttuannak caah rianttuan tu 85% nih kum khat ah $150 kan thawh ve lai (Chinland Club kan lut ve lai) an ti. An mithmai kan hmuh i, lunglawmhnak mitthli a haa. Umh! kan Chin miphun pakhat le pakhat kan ni theih thiam i, kan lung aa rual ning le kan chin miphun si a nuamh zia hi aw tiah ka lung chung in ka ti.

U le nau hna, kan Chin miphun si hi a nuam. Pakhat le pakhat kan ni daw i, kan lung aa rual. kan chinram le tiva in lungtakep tiang kan philh lo i, kan kal tak mi kan u nau hna zawnruahnak le dawtnak in kan ngai hna. Kan mah lu lawnnak le zawnruah nak lawng a tuak mi kan si lo. Kawl kut ah a tang mi kan ram te a luat tthannak ding ah kan sii khawh hmun cio in thla kan cam i, phaisa kan thawh. An ram luatnak caah, phaisa va kawl hna seh law, an ram luat ter nakcaah hmang hna seh ti in, kan Pathian nih a kan timh piak mi hi nihin kan chin miphun nih kan tuah cuah mah ko. Pathian nih a dawt mi le a lung aa rual mi Chin miphun kan rak si hi kan van a ttha i, a nuam.....
Dawtnak he,
Daniel Sakhong
Chiarman
USA Regional Committee
CNF