Khrihfa bu thancho nak ding ah a herh mi Phun Nga

Cung Bik

Bible cang thimmi

 Jerusalam khuachung ah khan an va lut i cu ka ah cun thlacam awk ah a tu le tu a bu teinan i pum (Lam 1:13-14). A zummi vilte cu i kom thipthep tein khua an sa (Lam2:44), Ni fate in a bute in biakinn chungah khan an i pum i, an inn ah khan rawl an i hrawng cio hna i lunglawmhnak lungthin le toidornak lungthin he rawl cu an ei. Pathian kha an thangthat i mi vialte nih an hmaizah hna. Cun khamh a si liomi hna cu Bawipa nih ni fate in an bu chungah khan a luhter lengmang hna.

Biahram dawmhnak

Tuchun kan chan kan zoh tik ah mah ti hin kan hmuh khawh hna.  zeipoah theih khawh mi (avialable) chan ah kan um. Thawngpang (information) hi theih a fawi tuk cang. Computer pakhat le iphone pakhat te hmanthiam hrim ahcun hngalh le theih duh mi cu theih khawh le hngalhkhawh dih a si ti tluk chanah kan phan cang. Cun ihmuhthiam le icohlanthiam (inclusive) chan kan phan cang. Innka kau pi on le i cohlan dih cio hi kan duh cang. Mizei paoh hi thatnak te te an ngei cio ko ti hi cohlan a si cang. Keimah Ruahnak, zumhnak  le theihnak hna kha a tha bik tiah ruah chan a sit i lo. Cun ikomkhawh dihnak le ipehtlaikhawh dihnak (relative) chanah asi cng. Ahopoah he ichonh, ikomh le riantuan ti khawh  chan a si cang. A tawinak in kan chim ah cun miphun, biaknak le ram thleihdannak  ngeih loin a hopaoh he ipehtlaih in rian a tuanti can asi cang. Khrifabu hna i komh dih in zapi caah riantuan ti hna hi aherh cang. kal ti usih law tuan ti ko usih” ti can asi  cang. Mah  i theihdih khawhnak, icohlandih khawhnak le ipehtlaih khawh dihnak (available, inclusive, relative) chanah kan nun cang caah thil  sining hi aa tleng dih cang. Hi chan ahcun Obama bantuk nehsawh mi miphun (minak) hna zong president a si cang. Aung San Suh Kyi zong nih kawlram ramsifak tein vawlei a hninh cang.  Mah a thlengcuahmah mi vulei le chan  ah Khrihfabu i zor chuk lei hna  panh tawn. Cucaah Khrihfabu hi zeitin dah kan thanchoter ve lai, hmai lei ah kar kan hlan khawh chin lai ti kha ruah chih hna usih ti ka duh ve. Kan Khrihfabu hi a zorchunk nak hnga lo ding caah bawmtu thil Phun nga in ka van langter ve lai.

1. Pathian mi hman Hruai tutha  

Jesuh nih a chim mi cu Mi fapa cu midang nih a rian ţuanpiak dingah ka ra lo sihmanhsehlaw midang an rian ţuanpiak dingah ka ra (Mark 10:45), Mitcaw nih mitcaw kha a hruai ahcun an pahnih tein khor chungah an tla lai (Matt. 15:14). Kan Bible chungah Pathian mi hman hruaitu tha tampi an um Moset,Abraham, Joshua  etc….   BUDDHA nih a chim mi cu  In khawhnak hi a harbikmi ziaza pakhat a si sihmanhsehlaw a ing khomi pa caah cun teinak a si, (Endurance is one of the most difficult disciplines, but it is to the one who endures that the final victory comes). John F. Kennedy nih cun “Miphun le ram nih nangmah ca I tuahţuanpiak nakin nangmah nih miphun le ram caah tuahţuan ding I zuam” ti ve.         Gen. Montgomery nih, "Hruaitu tha cu thilṭha tuah dingah hmuitinmi lam leiahh a kalpi khotu  an si i, mi nih zumtlak in a nungmi an si" a ti. American President Truman cun, "Midang lung fiang lak in a chim kho i a chim bantuk in  tuah tu an si”a ti.  Jeferry John cun, "Midang nih an thilti khawhnak cio a hman a thiam tu an si”, a ti. A cung lei i ka van langhter mi bantuk hi kan herhmi cu a si.  Hruai tu tha nih cun mipi cah a tha dingmi le Khrihfbu caah a tha dingmi rian kha thate in tinhmi lam a kal piak hna lai i, cu rian cu zumh awk tlak te in le Pathian ttih/ bochan chan nak he ral tha ngai in a kal pi kho tum ah ca nak in midangca thatnak lei a kalpi tu hruai tu kha kan Khrihfabu than chonak ding caah a herh mi a si.

2. IPUMPEKNAK (COMMITMENT) Rom.12:1-3

 A ho dah a an  au tu a si? (What is your call?) Khrihfami zapi   nih kan theih fiang hma sat a herh. Kan nih cu Pathian nih kawhmi le Pathian kutchuak kan siti kha theih kan herh. Pathian fa kan si caah kan Pathian caah kan i pumpek hrimhrim kha a herh. Ipumpeknak kan ti mi cu nunnak dihlak i pumpeknak,taksa, thinlung, thlarau le ngeihmi vialte (seriously, earnestly, sincerely, sacrificially) ipekchanh a si. Cu kan ipumpek dingmi cu Paul a nunnak le a cakuat zohchih in hmuh khawh le theih khawh a si. Pathian caah kan i pumpekawk a si. Paul cu anung mi raithawinak bantuk in a nunnak kha Pathian caah aa pum pe (Rom.12:1). Pathian cu a kan sertu le a kan dawtu, a kan Khamhtu, le a kan umpi tu Immanuel Pathian a si. Harnak, lungreithiehnak le vansan kan ton tikah a kan umpi tu a si. Kan nih cu miphun dang hna caah cite le mei bantuk in al ve ding le ceu ve ding in thimmi miphun kan si. Cu ruang ah ram kip le miphun kip ah Bawipa nih a kan thlah. Cu caah kan zei zong te (ka taksa/thinlung/thlarua) hi Pathian caah kan i pumpek awk hrim a si. Paul nih mi caah I pumpek ding in thazaang a kan pek (Gal. 6:10). Kan cawnmi fimnak le thiamnak hna hi khrih ram caah santlai mi a si khawh nak hnga kan I pumpek chinchin a herh . Kan tuanmi rianah kan ipumpek awk hrim a si. Paul nih arian ah aa pum pe mi le cohlan awk mi si tuah u a ti. Bawipa nih a khinh mi rian cu thawngtha chim  le Khrih ram kauhter a si.  Cu thawngttha cu zahpi lo, lungdongh lo tein le lungtho te in a chim (Rom.1:14-16; II Tim. 1:11-12). Meeting tikah lung thawhngai i, tuan tak tikah tlau lengmang. “Aw aw aww” ti tung i daitlan ngai. Mah bantuk hna hi khrihfa bu derthawm nak lei tu a si ti zong philh lo ka duh fawn. Cu vialte a ruang cu kan chim/tuan mi ah ipumpek taktak lo caah khin a si bik. Cucaahkhrihfabu nih kan zapi cah a tha dingmi le ttuan ding mi  kan rian cu  ipumpeknak  le biatak te in kan ttuan awk si. kan rian kha kan upat a hau. Khrihfabu kan rian ah le thawtha bia kan phuan nak, Ramthar rian kan ttuan nak hna ah khrihfa bu dih lak kan ipimpek taktak le thazang kan chuah taktak hi tu chunk an Khrihfabu thancho nak ah a herh mi a si. 

3. Lungrualnak ( Unity) John 17:21, Slam 133:1-3

Khrihfabu chungah lungrual nak hi a herh taktak mi a si cu lungrual tein um khawh nak dingah Bawizisuh zong nih thla ka cm a ti John17:21. Lungrual cu thluachuah hmuh nak le tei nak a si nak zong Sam 133:1-3 chungh fiangte in kan hmuh fawn. Cun Filipi 2:2 Kan fial duhmi hna cu hihi a si: lungthin ah i khat u, pakhat le pakhat i daw u, lungrual tein um u law kaa lawmhnak hi tlinter u. Pakhat le pakhat i entainak le mah pumpak thangṭhat kawlnak kha nan lakah umter hlah u. Toidornak lungthin tu kha ngei cio u law midang nakin ka ṭha deuh tiah zeitikhmanh ah vaa ruat hlah u. Cun midang duhning kha hmuh thiam i zuam u law nanmah duhnak lawng kha ruat hlah u. Nan lungput cu Khrih nih a rak ngeihmi lungput kha si seh, ti kha kan hmuh fawn.

Cun Pakhat le pakhat kan siosel lo ding le thangchiat nak bia kan  Khrihbu chungah a um lo nak hnga zong kha an kan cawnpiak fawn.  Mathai 7:1-2 “Pathian nih an soi nakhnga lo, mi va soi hna hlah — midang na soi hna ning te khan Pathian nih an soi lai i midang cung i na hmanmi tahnak te kha Pathian nih na cungah a hman ve lai. Khrihfabu chung ah Pakhat le pakhat kan i soisel nak hna hi Khrihfabu thancho lonak a sit i zong philh hna hlah sih ti zong kan duh fawn. Efesa 4:15 kannih cu dawtnak lungthin in biatak kha kan chim deuh awk a si i kan lu a simi Khrih leiah khan a lam kip in kan ṭhan awk a si ati. Cucaah Khrihfabu chung um mi zapite in lungrual te le dawtnak thin lung he Khrih ram caah rianttuan tti cio, thazang chuah cio kha kan Khrihfabu thancho nak ah  kan herh.

4.  Hawikomhnak (Fellowship) Lamkaltu 2:42

 Khrihfa bu pakhat caah i hawikomhnak nun hi a biapi tukmi a si. Hawikomh nak ngeih lo ahcun Khrihfabu  ṭha si khawh a si lo. Khrihfabu chungtel dih lak kha tel kho ding mi hawikomhnak tampi in kan ser le kan tuah a hau. Lamkaltu 2:42 Lamkaltu hna cawnpiaknak ngaih awkah khan atu le atu an i pum i hawikomhnak ah khan an i tel i hawikomhnak rawl an dum ṭi i thla an cam ṭi lengmang. 1Korin 7:24 U le nau hna, Pathian nih an kawh hna i nan siningte khan Pathian he i hawikomhnak chungah cun um ko u. Filipi 2:1 Khrih chung i nan nunnak nih khan an ṭhawnter hna maw? A dawtnak nih khan nan hna an ngamter hna maw? Thlarau he hawikomhnak nan ngei maw? Pakhat le pakhat nan i daw in nan i zaangfah maw? Filemon 1:6  Khrih chung i kan nunnak ah thluachuahnak kan hmuhmi vialte hna hi, a zummi kan si ca i kan i hawikomhnak nih hin thuk deuh in a sullam kan hngalhter seh, ti hi ka thlacamnak a si tawn. Kan Bible chungah tampi kan hmuh khawh. I hawikomhnak hi a biapi tuk ti mi kha a lang. Cu kan I hawikomhnak ah cun khrihfabu thanchonak cah hawikomhnak kha a rak. Cucu zumtu hmasa nun nak zongah kan hmuh khawh. Khrihfa bu chungah kan tuah dingmi hawikomhnak hna cu Abu in  Pathian thangtthat ttinak, thlacamtti nak, “The Church cannot proved without prayer” Khrihfabu cu thlacam nak lo in cun a a thangcho kho lo tiah Mother Treasure ati. Khrihfabu pi chungah Bible cawnpiak nak (Bible study) tam deuh in ngeih a hau, (Bible cawnnak a tlawm tuk caah zei thei lo mi nih kan zumhnak an kan buaiter tawn). Cun a bu fatete in ser (Cell group), abu in khualeng chuahti nak hna in hawikomhnak hna ser an hau.

5. Ramthar rian (Mission) Mathai 28:19

Khrihfa bu kan ti mi nih cun ramthar rian (mission) kha a tuan hrimhrim a hau. Kan Bible zoh tik ah mission rian tuan nak lawng te kan hmuh. Mathai 28:19 Cucaah khuazakip ah va kal uh law miphun vialte kha ka zultu ah va ser hna u; Pa le fapa le thiangthlarau min in tipilnak v ape hna…(Mar 16:Luk 24:1-12, Jhn 20:1-10) ati.  Pual zong a rian ttuan nak kan zoh tik ah a lung a van I thlen (pianthar) bak in a tuan mi cu Ramthar rian kha si colh. Ram tharrian ttuan nak Khrihfabu nun nak hi cu then awk a tha lo mi a si. Cun Jonah zong kha ramthar/Ram mui ah kal a fiang tthiam (Jonah 1:2). Ralph Winter, Missiologist nih cun “Bible hi Mission hrampi a si lo, Mission hi Bible hrampi a si” a ti. Emil Bruner nih mei cu a alh/kangh lawngah a nun bantuk in Khrihfabu zong hi ramthar rian a tuan lawngh a nung ve."The Church exists by Mission as Fire exists by Burning" ti kha rak chim bal ve. Khrihfabu nih ramthar rian hi kan thanchonak a sit i kha chim duhmi a si. Cubantuk in Jone Stock nih a chimve mi cu ti a dil mi cu a thu i a nam caah dinti tha a si kho lo cu bantuk in khrihfabu  kan ti mi zong hi mi dang caah, zum lotu caah kan luang lo a si ahcun tlanh awk tha mi Khrihfabu a si kho lo tiah a ti ve “Nunnak Meifar pakhat te ka ngei i, a ceumi khua ah vang loin a muimi khua ah ka van lai” - John Keith Falconer. Khrihfabu a thanchonak ding ah le a ngan a dammi Khrihfabu si nak dingah cun Ramthar rian (mission) hi Khrihfabu i nih kan ttuan hrimhrim kha a rak herh mi cu a si. Cu ramthar rian ttuannak hi zum tu hna i kan kengruang ruh pi a si awk a sit i kha langhter ka duh. Kan zumh nak hna cu Ramthar (mission) rink an ttuanka ah fak deuh in kan langhter khawh hi a rak herh ngaingai mi a si kha kan hmuh khawh.

Biadonghnak

Angan dam mi Khrihfabu le a thangchomi Khrihfabu (Church) hi a phunphun in hrilhfiah le chim khawh cio a si ko lai. Hmuh ning zong a dang lengluang ko hnga. Cu zong cu an mah le ram le thil um tuning nih a pek ruang ah a si cio ko lai. Tu chunk an Khrihfa bu dirhmun kan mah khap tawk te in ka cuanh ve ningah cun a cunglei I ka van langhtermi thil panga (5) hna hi that e in kan kal pi khawh ahcun Khrihfa bu cu than nak lam zei maw zat cu a um hrim ko lai ti ah ka ruah ning a si. Cucaah Kan Khrihfa bu cio ah hin Bawipa ttih mi le Pathian a bochanmi, Pathian mi hna hruaitu kan herh, Zum tu hna dih lak hi Pathian cah nunnak ipumpe taktak cio mi si kan herh fawn. Pathain biain hawikomhnak thuk deuh in kan ngeih I cu kan I hawikomhnak cu zumnak ah thazang thawng chin in kan lak nak I hawikomhnak a si a hau. Lai mi hi lung a rual kho lo ngai mi kan si an tit awn, nain Zumtu tha um nak Khrihfa bu taktak cu Lungrualnak/lungthin I khah nak  um aherh, cu hnu  lawng thawnnak a ngei lai thluachuak mi Khrihfabu a si lai. Cun Ramthar rian kha biatak te in a ttuanmi khrihfabu si ding kha pathian nih an kan fial mi a sic ah kanzapi te in zumtu dihlak Ramthar rianttuannak ah kan thinlung thazang a pe kho mi Khrhfa in chungkhar si kan herh hringhran. Phungchimtu 4:12 pakhat lawng a teitu ral kha pahnih nih cun a rak doh khawh lai. Thum thlak hrihrual cu a fek I chah a harmi a si ti ban tuk khan Khrihfabu chung um mi kan zai te in thumthlak hri banban tuk in kan komh cio hna kn tan ti ah khan cun  Bawi rian kan ttuannak le sehtan rl kan doh nak ah thawn nak kan ngei lai. Kan khrihfabu cu a ngamdam mi khrihfa bu ah cng lai i, Cun khamh a si liomi hna cu Bawipa nih ni fate in an bu chungah khan a luhter lengmang ko  hna lai. A thangchomi khrihfabu ah cang ko lai. Bawipa nih kan zapi te caah thluachuah kan pek iak ko seh. Amen.

Cung Bik

Manila

Phillippines