Jesuh Nih A Rian Kong A Chim

Jesuh Nih A Rian Kong A Chim: Thlarau Laksawng Nih Aa Tinhmi

Baibal caang thim: “Bawipa Thlarau cu ka cungah a um.” (Luka 4:18a)

Bawi Jesuh nih tukforhnak a in i a tei dih hnu ah Galilee ram in riantuan hram a thok. Luka nih suihri bang a hun zam rihmi cu “Jesuh cu Galilee ah khan a ra kir i Thiang Thlarau cu a sinah khan a um,” (caang 14) a ti. Thiang Thlarau nih a umpinak kha a hun nolh than. Nazareth[1] khua, a thannak hmun khan riantuan a thok. Asinain a khuami nih an rak hlawt, thah tiang hmanh an rak timh. Cenghngia run lak i thlahmi tufa te dirhmun kha amah khua lila le a tlon hawi hna lak in a rak ton.

Luka nih Jesuh rian a tuannak kong hmanthlak a kan suai piakmi ah hi Baibal caang nih hin aa dawh tukmi hmanthlak a kan hmuhsak. Thiang Thlarau laksawng nih aa tinhmi hmuichel zong hi caang hna nih an langhter tiah Jerome nih a kan chimh.[2] Pentecost hnu lawng in Thlarau laksawng kong ruah hoi hna hi a si theng rua lo. Luka nih Jesuh riantuan hram a domhnak ah Biakam Hlun i biakamnak le biahrennak Jesuh ah a hung tlinnak kha a chim. Kan Bawipa Jesuh nih pumhnak inn[3] chung i a relmi Cathiang kha Isaiah cazual chung ta a si i Isa. 61 le Isa. 58:6 ta khi a hun char chih.

Sifakmi hna caah thawngtha ti tik ah Israel mi hna kha herh baunak ah an um ti vial lawng khi a sawh duhmi a si lo. Pathian zaangfahnak kha “a thar in remhthannak” a hung langhnak tu a si (caang 25-27). Thongtla nih an luatnak[4] hnga tiah a hun chimmi ah Jesuh riantuannak i a hun tuahnak kha Luka 13:10 -17; 23:39 -43 ahhin a tlinnak kan rel khawh. Baibal nih jubilee[5] kong a chimmi kha hun char a si i ‘Bawipa nih a khamh hna lai ding kum’ tiin thanh a si. Namchihmi hna, hlawtmi hna (downtrodden) timi bia hi mirang holh ahcun a hmanmi kan hmuh i Lai Baibal Thiang i hremmi hna ti he khan a sullam aa khat. Lung an khuai tik ah a hme tete in aa cheu hmal dihmi hmanthlak khi a lang i Laiholh cun vawlei i lamh behmi hna ti tluk khi a biafang bak in hun char ahcun a sullam a si. Jesuh ban chung ahcun aho paoh an i tlum dihnak[6] thawngtha a si. Ngaihthiamnak he rak cohlannak riantuannak a si i Bawi Jesuh nih cu rian caah Pathian nih chiti a ka thuh, Bawipa Thlarau nih a ka umpi a ti. Hihi khamhnak hmanthlak duhnung Jesuh nih a thanhmi cu a si. Sifak, saltang, mitcaw, hremmi hna caah jubilee thawngtha an si.

‘Bawipa Thlarau cu ka cungah a um,’ a ti tik ahhin Jesuh rian hi profet Elijah le Elisa tehna riantuannak he khan tahchunh khawh a si. Profet hna chiti an thuhnak kong hi Judah biaknak nih biapi ngai ah a chiahmi a si. Philhmi hna le zei i rel lomi hna zong nih khamhnak thawngtha an co ve naklai Jesuh cu chiti thuh a si kha a kan chimh.[7] Biakam Hlun i profet hna aw cawi te in cazual a rel dih in ‘nihin ni ahhin a tling cang’ tiah Jesuh nih a hun ti.

Biahalnak:

01. Mitcaw hna a timi hi zeibantuk mitcawtnak dah a si hnga? Ceihmai ve hnik.

02. Jubilee kan fianning le Jesuh nih a thanhmi Jubilee hi dannak a ngei maw?

03. Bawipa Thlarau ti le Thiang Thlarau ti hi then awk a tha mi a si hnga maw?

04. Thlarau laksawng nih aa tinhmi cu zeidah a si?

05. Zatlang nun le Pathian pennak hlei kha Jesuh nih zeitindah a donh?

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Nazareth khua hi sipuazi tuahnak a tha ngaimi khua a si i lam tampi an i tonnak a si. Nazareth ah a thangmi cu fimnak leiah siseh, hmuhtonmi lei ah siseh, nunnak (bawah) kong ah siseh, thiamnak lei ah siseh a tlangpi in an za ngaingai. Kannih nih Yangon hi lam dihlak tonnak bantukin kan hman i Yangon i khua a sami hna fimnak le hngalhnak lei ah namchuk awk an thatlo zia kan lung a pem cia bantukin Nazareth khua zong hi cu bantuk mit cun kan zoh ve a hau. Bawi Jesuh hi khuate fa, zei thei lo rumro ah kan chiah sual ahcun kan i palh sual ko lai. Miphun dawtnak lei le bang ahcun Nazareth khuami hi an niam hrimhrim lo.

[2]Thlarau laksawng nih aa tinhmi cu luhmuhzi lei in siseh, cawmkennak lei kong in siseh, pumsa hrimhrim in siseh sifah ruang ah a vanchia mi hna nih vanthatnak thawngtha an theih le an conak a si tiah Jerome nih cun a kan chimh. A hrilhfiah cauk, pp. 690 ah fiang chinchin in a tial i zohchap khawh a si.

[3]Pumhnak inn timi synagogue hi Judahmi miphun dang nunphung le biaknak nih a dolh khawh hna lonak tuanbia ah biapi ngai in a langmi a si. Barclay nih hinak in a fiang deuhmi hmanthlak a hun langhtermi ahcun Bawi Jesuh nih hin Sabbath ni i pumhnak inn ah a kal i zapi sin i a nun aa hrawmnak kha a langh ter.

[4]Hika i luatnak ti in lehmi hi a mirang holh ahcun ‘release’ ti a si i Grik holh hram in a sullam kan hei zawt deuh ahcun Hebru holh nih a rak dirpi mi jubilee tinak a si.

[5]Jubilee kum nih a langhtermi sullam hi a thuk ngaimi a si. Kum 50 paohah tuah a si. Leiba vialte ngaihthiam a si, sal hna zong luatter an si, ni fatin kan zatlang nun ah Pathian pennak a langhnak kha Jubilee a muisam cu a si tiah Jerome nih a kan chimh. Laimi hi Jubilee kan tuah ngai ve nain a sullam hi kan tlolh tawn rua. Jubilee philhlonak ah tiah cauk hna tuanbia hna kan tial tawn i kan i siknak le lungthin cheunak hna a chuahpi tawn. Jubilee lunglawm tein an tuah tiah mizapi sin in lawmhnak in an luatnak le ngaihthiam an sinak lei kong in chimnak (feedback) hi cu kan thei bal set rua lo. Jubilee ti cu khamhnak muisam a si tiah Word Biblical Commentary nih cun a kan chimh, pp. 197 ah zoh.

[6]Nihin Lairam khrihfabu nih rian lianngan pi kan innka hram ah a um ko nain kan tlolhmi cu hlawtmi hna sin i thawngtha chim hi a si. Kan mibu chung ahhin hlawtnak a tongmi mi tampi an um. Biakinn a phan ti lo mi tampi an um. Hlawtmi ti tikah zatlang nun ruang ah maw, pumpak nuamhnak kawl ruang ah mah te in mibu nun in aa pheomi hna, a ruang dang a phunphun ruang ah mi zapi sin i a um ti lo mi hna hi chim duhmi a si. Ramthar rian (mission) i kan hlawp a tlo bantuk tein kan innka hram i ramthar rian (mission to the poor and marginalized) zong kha kan tlolh lo bak a hau. Zu ri sa bah lawng kha kan mitthlam ah cuanter ding an si lo. Jesuh bang biakinn a phan ti lomi hna an dihlak te in kan ban chung ah an i tlum ve dih naklai Pathian nih a Thlarau in chiti a kan thuh ve a herhmi a si.

[7]The Catholic Study Bible, 106. Hi Baibal caang hi Nazareth authawng asiloah thawngthanhnak tiah an timi a si. Kan miphun le khrihfa bu chung ah profet dirhmun i lak zau in Nazareth thawngthanhnak hi kan aupi ngam awk a si ve.