Tahchuhnak Bianabia Hmang In Jesuh Nih A Cawnpiak Hna

Baibal caang thim: Kalauk thimka chung i luh nakin mirummi Pathian Pennak chung luh cu a har deuh suaumau, tiah a ti. Luka 18:25
Pathian fiang deuh in kan hngalh i kan hmuh khawh i kan pehtlaih khawh nakding caah Bawi Jesuh nih tahchunhnak tete a hman i a kan cawnpiak. Luka catialtu zong nih tam lakte a chim i cu hna cu: Thlaici vorhtu le a sullam bianabia (8:4-15); kheng khuhmi ceunak[1] kong (8:16-18); ngakchia lungthin in tahchunhnak bia a chimnak (9:46-48); Samaria mitha pa[2] bianabia (10:25-37); pum ceunak (11:33-36); mirum hrut bianabia (12:13-21); antam ci[3] bianabia (13:18-19); thilnu[4] bianabia (13:20-21); innka bi bianabia (13:22-30); rawl danghnak bianabia (14:15-24); santlai lomi cite[5] kong (14:34-35); kalauk thimka luhnak kong tahchunhnak (18:18-30); sui tangka kong (19:11-29); mitsurdum chung riantuantu bianabia (20:9-18), le Mi Fapa rat thannak (21:25-28) hna hi an si.
Tahchunhnak bianabia hna hi a cheu cu kan caah an sullam theih a har deuhmi zong an um ko lai. Aa tawnmi la bantuk zong a lo ko lai. Judahmi nih an nunphung le an khuaruahning hoih in Bawi Jesuh nih bianabia hi a rak chimh hna tik ah cucu kan Lai mit le sining in fianter ve a hau. Bawi Jesuh nih a rak hmanmi holh kha Aramaic a si i Ca Thiang tiah timi Baibal an relmi kha kannih nih Biakam Hlun kan timi hi a si i Hebru holh in tialmi a si kha philh chih lo a herh. Ca Thiang an rak relmi hrimte kha Aramaic holh in leh a hauh pin ah fianter cu a herhmi a si. Hihi zeidang a hliah kan phoih hlan ah kan hngalh awk ah a biapi mi hngalhnak bawmtu pakhat a si. Bianabia hna hi an hliah phoih an herh ti kan theih hi lamhbak[6] pakhatnak kan phanh a si cang i Bawi Jesuh nih Pathian Pennak chung i kan nun khawh naklai tahchunhnak bianabia a kan chimhmi hna hi an sullam theih khawh kan i zuam hna lai.

Bianabia hi phun tam nawn in a kan chimh i pakhat thim in a hliah kan phoih ti hna lai. Kan Baibal caang thim mi hi hun zoh hna usih. Mirum caah van ram co awk hi a lam a um lo tluk khi a lo ngai. Jesuh ban chung ah mi vialte kan i tlum dih ti le kan zumhmi a si fawn. Minung ruahning (logic) in cun Kalauk nih thimka chung luh cu a si kho lomi a si ko. Hliah phoih a herhmi te a um. Cucu thimka timi te hi a si. Thimka a hmanthlak kan fian deuh khawh nakhnga Jerusalem khua kulhnak innka pi hna sining hun zoh a herh. Innka cu nichuah ni tlak, chaklei thlang lei in an um. Innka nganpi chung ah minung luh khawhnak innka hmete hi an chiah chih tawn. Kalauk in hlan chan ahcun khualtlawn deuh a si. Innka pi hi zanlei muilai cun khar a si tawn. Khualeng i riah kha khualtlawng lamli mi nih an tih ngaimi a si. An hnut deuh i innkapi khar kanh an si cang zong ah innka cong pawl kha an i nawl pat tawn hna. Cuticun innkapi chung i a ummi innka hmete[7] kha an hun piak hna. Innka hmete chung ahcun i tet lengmang le khuk zong kok cikcek in i hnor hnu ah Kalauk hi an lut kho tawn tiah an ti. Hi thimka nih a hun fianter ngaimi cu vancung pennak chung luhnak ahhin khukbil a herh zia, keimah timi vialte hlawt dih cikcek a herh zia, toidornak lungthin he Pathian fuhpanh a herh zia hmanthlak a langhter.
Biahalnak:

01. Tahchunhnak bianabia hna nih an i tinhmi cu zeidah a si?

02. Kan nunnak ah kan Kalauk pi hi zeidah a si bik tawn?

03. Thimka luh cu a si kho bak lo ah maw kan chiah hnga?

04. Mirum hi Jesuh nih a daw hna lo tiah cu hlan ah kan ruat sual tawn maw? Rum le sifah kong ah zeitindah kan khuaruah ning hi a si?

[1]Ahopaoh hi a thli tein zultu kan si kho lo. Richard Glober nih cun, “A thlite tuahnak nih zultu sinak cu a hloh i zultu sinak nih a thli thil cu a hloh,” a rak ti. Jesuh zultu kan si tikah hin Baibal nganpi i put zungzal le hawi nak thiang khun in langh pengnak a si lem lo. Kan umnak paoh le kan kalnak paoh ah Jesuh duhning paoh tuah i a duh loning paoh tuah duh lo hi a si bik ko. Nunphung Hmaan, 45 ah zoh.

[2]Rev. Edmund Za Bik nih hi kong ah nunnak he epchun in thil sining pathum ah a tahchunh. “The Three Philosophies of Life,” ti in a chim tawn. Damiah hna lungput kha “Na ta cu ka ta a si timi lungput” (What is yours is mine) ti le; “Ka ta cu keimah ta lawng a si ko timi lungput” (What is mine is mine) kha Levi pa le tlangbawi pa nih an ngeihmi thinlung; le “Ka ta cu na herh taktak ahcun na ta a si kho ve ko timi lungput” (What is mine is also yours if you really need it) timi Samaria mitha pa lungput ti in a fianter ve. Zei lungput ah khin dek kan hei um cio hna? Samaria mithapa tuanbia nih kan zumhnak hi tuahsernak ah a thei a tlai a herh zia a kan chimh. Vancung phung kha zatlang nun ah nunpi ding a kan fialmi bianabia pakhat a si tiah ka ruah.

[3] Palestine ram hrawng ahhin acozah nganpi hmanthlak hi thingkung nganpi a si ti in chim a si tawn i a kut tang i a ummi minung hna kha vate a nge i khua a sa mi hna cu an si (Ezek. 31:6; 17:23 ; Dan. 4:10 -17). Luka nih Bawi Jesuh pennak a hmuh ve ning cu vawlei cung dihlak ca in a si i Pathian pennak kha ram nganpi bantukin i cu ram chung i miphun zakip um i cu miphun vialte hna nih cun Pathian thla tang ah khan dornak le himnak hmuh ding in a hmuhning kha a si. David Van Bik, Luka Thawngtha Fianternak: Uk Hnihnak, 8 ah felfai deuh in rel khawh a si.

[4]Robert Raike nih 1780 ah Sunday School a hei thok ko. Kedan serpa William Carey nih 1792 kum ah India ram ah siangbawi rian a hei tuan ko. Pathian pennak hi kha bantuk thil hme tete riantuannak in an rak i thok ko. Thilnu bantuk an si taktak ko. The New Interpreter’s Bible in Twelve Volumes: The Gospel of Luke and TheGospel of John (Nashville: Abingdon Press,1995), 277.

[5]Khrihfa cu vawlei cite nan si ti kan si. Kan umnak paoh ah a thahnemmi kan si awk a si. Kan umnak paoh ah thawtnak le chuahpitu kan si awk a si. Kan umnak paoh ah bia in siseh a thiangmi le a thami chuahpitu ding kan si awk a si. James Sangawi, Nunphung Hmaan, 44.

[6]Hi lamhbak (step) cung i kai hi Kalvari ah B.A ka awng cang a timi hna nih an duh bal mi a si lo. Mah duhning hoih in aa tawnmi la an phoih tawn i la nih a cah tak tawn hna tik ah harnak an ton hi a si. Hliah phoih le lamhbak in kai thliahmahnak kha “fimnak” tiah min an bunh piak i a ping i a kalpi tu ah an ruah i an tih. A cheu le bang nih cun sullam hngal lo bak te in “liberal” timi min hoi hna an hei bunh ve ko.

[7]Innka pi chung i a ummi innka hmete hi mirang holh i ‘eye of needle’ an ti i Laiholh cun thimka tinak a si. Biakam Thar Hngalhnak Bawmtu timi B.Th. II nak i NT lecture note ta fiantermi ka hun char thanmi a si.