Tlaih Fung

Miphun a liannganter tu cu dinnak a si. (Phungthlukbia 14:34)

Wednesday, July 28, 2010

Uknak chuttu Tatmadaw

Ralkap (Tatmadaw) chunglei Umtuning, Thithruaining le Cawlcanghning tete Zohfiannak




Uknak chuttu Tatmadaw




Vawlei kakip ah kum (1962 –1974) kar Ralkap nih Mipi Uknak hramhram hrawh in an chuh voi (64) a rak um. Tuchun ah, Uknak chuttu Ralbawi Ne Win nih 1962 kumah a lakmi Burma ram le Ralbawi Mohammar Khadaffy nih 1969 ah a lakmi Libya ram long cu chungah an hmun cang.




Tatmadaw Ralkap tunitiang hi tluk lommam an pennak a hmunh, an dirhmun a feh kho rih hi cu Asia politics ah khuaruahhar (enigma) pakhat ah an hun telhpah theo len cang. Cozah an tlaih khawh sawh long si lo, sipuazi suttung pi Ralkap tangah cang kho lo in an hum, UN le ramkip dohnak chunglei ngai pem kho loin an phih, hriamtlai pawl hmaifong kho lem lo in an kham, ramkhelbu pawl cawlcang kho lo in an kutke an tem, mipi tho kho lo in an huh khawh tuk lengah, duhtawk in polici an thlak, project an suai rih i, kiakkawi lo tein lam phei kal tein an kal cuahmah peng rih hi cu, ' a mak ko' a khuaruah a harmi an um pah theo ko.




Cucaah zeitinkodah Tatmadaw chunglei umtuning an ser hnga i, zeidah an fehfuannak hrampi a domhtlaihtu a si hnga, an zumhnak hrampi (military doctrine) hi hninhsaih khawh lo in zeinidah a fehter hna hnga i, zeidah an thisen ah an ronh i an i cawnpiakbik hnga, zeibantuk tlaihtleng dah an tuk piak hna i, an thluak chungah an khumh hnga, cun tulio an i thithruaining tete lengah an chungah buainak tete le hmailei a cang kho ding an dirhmun tete hopoah theihduh ngaimi a si theo.




Bu Thithruaining, Rian phortzamhning le Nawl semzaining




1988 hlanah Chief of Staff tlaitu Bo Gyoke Kyee (General) pakhat nih ramchung hriamtlai a uk dih. Rampi President nih a zohpi. 1990 hnuah an thlen i, Bo Gyoke Hmu Gyi (Senior General) timi min thar an phuah. Cucu Than Swe nih a tlaih. Cu Commander in Chief tiah auh minih, Lei, Ti, Van ralkap vialte a uk dih lengah riamrian (political) leizong a tlaihchih dih. Cu ralbawibik tangah:




Du Bo Gyoke Hmu Gyi (Vice Senior General) pakhat a um i, Deputy Commender in Chief zong a si chih. Cucu Mawng Aye nih a tlaih. Lei Ralkap (Army) vialte hoatubik a si fawn lengah SPDC Vice Chairman zong a si chih.. Cun Lei, Ti, Van Ralbawi hna rian khaikhomtu ah Joint Chief of Staff ( Bo Gyoke Gyi) Thurah Swe Mann an thim. Cu ralbawi nganbik hna tangah:




Bureau of Special Operation – BSO ( Ka Sa Hta) cu (6) ah an then i rampumpi an uk. Du Bo Goke Kyee ( Lt. General) pakhat cio nih an hruai. BSO pakhat nih RMC ( Tine Hmu) pathum or pahnih komh a si. Pyi Ne or Tine pahnih thum fonh in an uk, kan ti lai cu. Lairam cu BSO (1) ukmi chungah an khumh. BSO lutlai hna hi SPDC Council chungtel an si colh i nawl ngei takmi an si. Hi BSO Ralbawi hna hi cunglei ( full general) tiang an kai kho ti lo ahcun rianh dinhter or rianphuah ngot an si. Riansang a si caah Than Swe le Mawng Aye nih an mizumh chiah an i cuhnak hmunpi a si. BSO ( Ka Sa Hta) tangah:


Regional Military Command- RMC ( Tine Sit Htar Na Choke) cu rampumpi hmun (13) ah an then i an uk. Bo Gyoke ( Major General) nih an hruai. Tine Hmu ti mi kha an si. Lairam hi Nort West regional command tangah chiah a si i, Tine Hmu cu Monywa ah a thu. Nawlngei tak, siangpahrang fate bantuk an si ve i, Rampi vialte uk khawhnak caah Tine Hmu pawl khaikhom kho hi a biapi ngai ah ruah a si. Cucaah Than Swe le Mawng Aye nih an mizumh chiah an i cuhnak hmunpi a si theo. Tine Hmu kum thum li tuan hnu BSO lutlai dirhmun an kai lo ahcun Vuanci or Du Vuanci lei thial an si . Culocun phuah, riandinh ter i, tanglei Ralbawi pawl caah hmunhma kianhter theo an si.




Tine Hmu (RMC) hruainak tangah Regional Operation Command ( Da Ka Sa) le Military Operation Command (Sa Ka Kha) an um than. Da Ka Sah hi Kawlram pumpi ah hmun (6) in umhmun an khuar. Sa Ka Kha hi cu hmun (20) ah hmunpi an ngei. Bo Hmu Gyoke (Brigadier General) nih an uk veve hna. Lairam ah hmunpi an ngei lo. Kalay Da Ka Sa le Kyeekone Sa Ka Kha hi hmun naihbik an si. Sa Ka Kha pakhat tangah Tat Yin (10) an um. Da Sa Kah tucu Tat Yin (4) long an chiah. Da Sa Kah Hmu cu LID/MOC/TOC commendar hna kar riantlaitu a si. Cu dot ah: Tactical Operation Command- TOC (Nee Pyu Har) an um i, Bo Hmu Gyi ( Lt Colonel) pakhat nih a hruai. Pyu Har pakhat ah Tat Yin (3) in an dirh. Cunglei ralbawi ngan deuh kainak caaah Bo Hmu Gyi level hrong an riantuannak hi a biapi taktak ah an chiah ton. Cucaah fakpi in an i zuam.




Light Infantry Division- LID (Chay Myan Tat Ma) cu (10) a um i, Bo Hmo Gyoke nih an hruai. Tat Mah pakhat cu Tat Yin (10) in an dirh. Cucu Bo Hmu Gyi cionih a hruaimi TOC -Pyu Har (3) in an then. Hi LID (Tat Ma) tang ummi TOC- Nee Pyu Har hna hi ral a tubik, ral kutin Kawlram a khamh theo tu tiah an i bochan taktak hna. Tulio ralbawinganbik zong hi LID in a kaimi ngot an si. Mawng Aye nih Khin Ngunt awlsam tein a lonhnak a ruangbikcu hi commendar Ralbawi saupi a tlaih caah mizumh a tong i a si, tiah an ti. Khin Ngunt an tlaih i, Interligence Zung hmunpi fawiten a tlaidihtu kha LID hi an si. Than Swe zong LID commender a rak tuan bal. LID ( Tat Ma) pakhat ah Ralkap 500 hrong an um. Infantry Battalion (Chay Hlyin Tat Yin) hi, Du Bo Hmu Kyee ( Lt. Col) pakhat hruainak tangah Tat Yin, Tat Khwe, Tat Su tiah an um ve i, Officer 27, rank dang ngei 723 an um.




Hi a cunglei a dotdot hna hi Rampumpi Tatmadaw an i thithruaing cu a si ko.Ralkap lei lutlai hna hi Vuanci (Cabinet Minister) nakin an nawlngeihnak a sang. Vuanci pawl cu nawlngeihnak an ngei theng lo. Cheukhat ah cun Tine Hmu tu nih Vuanci pawl rian kha an tuanpi hna i, eihmuarnak a fah caah phuah le rian dinhter an si theo.




Ti le Van ralbawibik hna cu: Du Bo Gyoke Gyi (Lt General) an pek hna i an department ah Commender in Chief dir hmun in an um. SPDC chungtel nganah telhchih an si. Sihmanhsehlaw, Lei, Ti, Van Ralkap Bawibik hna cu, a rak um bal lo mi rian, Bo Gyoke Gyi dirhmun Joint Chief of Staff thar an ser i Swe Man khaikhom zohpinak tangah Than Swe nih a chiah hna. Hihi a ruangbikcu Lei Ralkap lutlai Mawng Aye nih Lei Ralkap vialte awder a pekning, a tawlrel ning naihte in a hlat duhpi peng caah a si, tiah an ruah.




Office of Strategic Studies – OSS ( Sit Mahar Byu Har Lae Lar Yae Hta-na) cu 1994 kum hrong in an dirh i, defence policy, Ralkap donctrine, Foreign policy vialte tawreltubik an rak si. Khin Ngunt nih Director of Defence Services Intelligence he a kawpchih i a hruai. Mi fim thiam taktak, Tatmadaw sianginn ah pakhatnak a chuakmi longte a thutpi hna i, thil an rak ti kho tak. Ramleng ramchung, dohtu pawl vialte a tongtham biktu an rak si. Nain 2004, Khin Ngunt an tlaih hnuah hi bu cu an hrawh, zungthubawi thong an thlak hna i, Military Affairs Security (MAS) timi cu Ralkap pawl direct uknak tangah an dirh than. MAS cu Du Bo Gyoke Gyi Ye Myint nih tulio a hruai.




Cun independent deuhin a um mi: biaceihnak lei ( Judge Advocate General), Inspector General, Record Office le Millitary Appointment General pawl zong an um i, cawnnak lei Sianguk (OTS le DSA) pawl zong kha an um. Mawng Aye mizumh Hla Htay Win nih Siang Uk rian a tlaih. Cun police cu Bo Hmu Gyoke Khin Yi nih a hruai hna i, Home Ministry tangah an um.




Lei Ralkap (Army) zungpi nih department pathum an tlaih. Cucu ( G, A, Q) tiphun zongin an auh. Cuhna cu (1) General Staff office- War Office (G) – cawlcanghnak (Operation) tawlreltu, (2) Adjutant General Office (A) – Sii, Um-Thut-Dir ( medical and resettlement) tawlreltu (3) Quarter Master Office (Q) – Tirawl Dinei, Hnipuan Fenhaih, Thilkuat Thillak le Phaisa tangka (logistice) lei pinah cawnnak ( Enginer) lei zong tawlreltu a si. HI G, A, Q lutlai hna hi nawl an ngei tak tak.




General Staff Office (Operation) tangah department pathum an then than i, cuhna cu 1. Ngiatthlai lei (MAS Cheif), 2. Cheif of Staff (Signal, Pringting, Industries, Researh etc) lutlai, 3. Chief of BSO (Ka Sa Hta Hmu) kan timi Du Bo Cgoke Gyi (6) hna cu an si. Cu BSO lutlai (6) tangah Tine Hmu (13) le Pyu Har Hmu tampi he Kawram pumpi cu an kan uk.




Kan peh rih te lai......... ....

No comments:

Post a Comment